مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری

در یک تعریف بسیار ساده میتوانیم بگوییم ریسک احتمال محقق نشدن پیش بینیهاست.
ریسک و بازده
مفهوم ریسک-بازده جزو اصول اولیه و لاینفک همه تصمیمهای سرمایهگذاری است. هر تصمیمی که شما برای سرمایه خود میگیرید، باید بین ریسک و بازده نوعی تعادل ایجاد کنید. ریسک و بازده مورد انتظار با یکدیگر رابطه مستقیم دارند. هرچه ریسک ورقه بهادار افزایش یابد، بازده مورد انتظار سرمایهگذار نیز افزایش خواهد یافت.
مفهوم بازده
به دست آوردن منفعت از سرمایهگذاری را بازده میگویند. در واقع بازده همان پاداش سرمایهگذاری است. اگر سهام یکی از شرکتهای بورس را خریداری کنید، از دو طریق کسب منفعت میکنید:
- افزایش قیمت سهام در طول مدتی که سهام را نگهداری کردهاید که به آن بازده قیمتی سهام یا اصطلاحاً سود سرمایه گویند.
- دریافت سود نقدی که بعد از برگزاری مجمع عمومی سالیانه محقق میشود و به آن بازده نقدی گفته میشود که از رابطه زیر بدست میید:آآید:
بازده نقدی=سود تقسیمی هر سهم تقسیم بر قیمت سهم در اول دوره
مفهوم ریسک
ریسک در حالت کلی به این معنی است که نتیجه تحقق یافته با نتیجه مورد انتظار یکسان نباشد. عامل ذاتی ریسک، نوسان و عدم قطعیت است، یعنی هرچه نوسان و عدم قطعیت بیشتر باشد ریسک هم بیشتر است. در حوزه سرمایهگذاری، ریسک یعنی امکان اینکه بازده واقعی از بازده مورد انتظار بیشتر باشد.
انواع ریسک
ریسک در حالت کلی به دو قسمت ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تقسیم میشود:
در صورتی که دلیل و عامل به وجود آمدن ریسک ناشی از عوامل کلان حاکم بر بازار باشد و از عهده و توان مدیران شرکت و عوامل درونی شرکت خارج باشد، به آن ریسک سیستماتیک گویند. مثلا تغییر در نرخ ارز خارج از اراده و کنترل مدیران شرکت به صورت فردی است.
ریسک غیر سیستماتیک به ریسکی گفته میشود که ناشی از عوامل کلان حاکم بر یک بازار نیست و به ساختار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی مربوط میشود.این ریسک را میتوان کنترل کرد و همچنین کاهش داد.برای مثال میتوان با بهبود ساختار سرمایه شرکت، ریسک مالی آن شرکت را کاهش داد.
ریسک بازار
اگر در نتیجه عوامل کلی مثل جنگ، رکود و رونق اقتصادی و. تغییری در بازده مورد انتظار سرمایهگذاران به وجود آید به آن ریسک بازار میگویند.این ریسک قابل کنترل نبوده و میتواند تاثیرات زیادی بر قیمت سهام شرکتهای بورسی داشته باشد.
ریسک نرخ ارز
نرخ ارز، ارزش برابری یک واحد پول خارجی به پول داخلی است، بسیاری از شرکتها که در بورس فعالیت میکنند وارد کننده یا صادر کننده بوده و تغییرات نرخ ارز میتواند روی میزان هزینهها، تولید، فروش و سود آنها به شدت تاثیرگذار باشد.
ریسک تجاری
این ریسک با عوامل خاص و منحصر به فرد یک صنعت یا شرکت خاص مرتبط است. به عنوام مثال تغییر قیمت جهانی نفت روی قیمت سهام شرکتهای صنعت خودرو تاثیرگذار نیست، اما اثر مستقیمی روی سهام شرکتهای پالایشگاهی خواهد گذاشت. در نتیجه بهتر است سرمایهگذار در ابتدای خرید سهام شرکتها به عوامل مهم خاص صنعتی که شرکت در آن قرار دارد، توجه کند و تغییرات و نوسانات احتمالی این عوامل را در محاسبات خویش لحاظ کند.
ریسک نرخ بهره
به تغییرات و نوساناتی که در میزان نرخ بهره در اقتصاد پیش میآید، ریسک نرخ بهره میگویند. این ریسک بیشتر در خصوص اوراق بهادار با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت مطرح است. در کشور ما ریسک نرخ بهره در واقع همان تغییر در نرخ بهره بانکی است.
ریسک تورمی
افزایش سطح عمومی قیمتها در اقتصاد را تورم میگویند. معنی ریسک تورمی این است که هم زمان با افزایش تورم در کشور، قدرت خرید افراد کاهش مییابد.
ریسک مالی
این ریسک در نتیجه استفاده از بدهی در ساختار سرمایه به وجود میآید، یعنی هرچه که شرکت تسهیلات و وام بیشتری دریافت کند، میزان این ریسک افزایش مییابد. بسیاری از شرکتها برای پیشبرد فعالیتها و افزایش سرمایهگذاری و کسب سود، از بانکهای مختلف تسهیلات و سود دریافت میکنند. این شرکتها ممکن است در آینده منابع نقدی کافی برای بازپرداخت و پوشش این وامها نداشته باشند. در نتیجه افرادی که سهامدر این شرکتها هستند ممکن است با چنین خطری مواجه شوند. از آنجا که در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران آن شرکت قبل از سهامداران بدهی خود را دریافت خواهند کرد، سهامداران این شرکت باید ریسک چنین سرمایهگذاری را در نظر داشته باشند.
برای اندازهگیری ریسک مالی از چندین نسبت استفاده میشود. برای مثال با اندازهگیری نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام که از تقسیم کل بدهیهای شرکت به حقوق صاحبان سهام بدست میآید میتوان پی برد که یک شرکت برای تامین مالی داراییهایش چه درصدی از حقوق صاحبان سهام و بدهی استفاده میکند. اگر شرکت از مقدار زیادی وام استفاده کرده باشد، نسبت مذکور افزایش مییابد که همان افزایش ریسک مالی شرکت است و این ریسک متوجه سهامداران شرکت خواهد شد.با افزایش استفاده از وام، شرکت باید هزینه بیشتری تحت عنوان هزینه بهره پرداخت کند و از طرف دیگر به علت استفاده از چنین بدهی به صورت بالقوه شرکت باید درآمد بیشتری در آینده کسب کند.
ارتباط ریسک و بازده چیست؟
وقتی میخواهید اقدام به سرمایه گذاری کنید حتماً با این سوالات مواجه شده اید؛ اینکه «با چه ریسک هایی روبهرو هستید»، «این سرمایه گذاری چه میزان بازدهی برای شما خواهد داشت؟» ولی آیا تا به حال به این فکر کردهاید که ارتباط بین ریسک و بازده چیست؟ آیا ریسک زیاد به معنی بازدهی بیشتر است؟ آیا اساساً می توان بین این دو ارتباط خاصی برقرار کرد؟ در این مقاله قصد داریم به سوالات مطرح شده پاسخ دهیم.
یکی از مهمترین وجوه مشترک افراد موفق این است که عمدتاً در زندگی خود ریسک کردهاند. ریسک احتمال محقق نشدن پیش بینی ها است و برای بیشتر افراد ریسک کردن کار ترسناک و دلهرهآوری است، چرا که تحمل ابهام کار سختی است و بیشتر ما میخواهیم مطمئن باشیم قبل از هر تصمیمی همه گزاره های ممکن را چک کرده ایم، چه بخواهید سفر به یک شهر جدید را امتحان کنید و چه بخواهید شغل خود را رها کرده و به دنبال آرزوهای و رویاهای خود بروید، در هر صورت باید ریسک تغییر را بپذیرید و نکته اصلی که بیشتر افراد از ریسک فراری هستند همین است. سکون به همراه خود اطمینان و ثبات به همراه می آورد. از بچگی به ما آموحته اند که احتیاط کنیم و احتمال شکست رابه صفر برسانیم ولی اگرچه کشتی در ساحل امن دچار هیچ طوفانی نمی شو.د اما برای ساحل ساخته نشده است. افراد موفق نیز اصلی ترین عامل موفقیت شان را اشتیاق بسیار برای ریسک کردن عنوان می کنند، تجربه کارهایی که دیگران حتی جرات فکر کردن به آن را ندارند و بلندپروازی در تحقق رویاهایی که دیگران هیچ موفقیتی برای آن پیش بینی نمی کنند. این رویا می تواند سفر به دور دنیا باشد یا سرمایه گذاری در کسب و کار.
ریسک کردن آنقدرها هم که بنظر می رسد ترسناک نیست، اگر همیشه از رویکرد شکست به ریسک نگاه کنیم و چیزهایی که ممکن است از دست بدهیم را به خود یادآوری کنیم، همیشه احساس ریسک گریزی همراه ما خواهد بود، اما اگر رویکرد ما نگاهی دستاوردی به ریسک باشد و اینکه با این کار چه چیزهایی می توانیم به دست آوریم که احتمالا دیگران حتی تصور آن را هم نمی توانند بکنند متوجه ارزش ریسک می شویم.
ریسکهای سرمایهگذاری را بیشتر بشناسید
هر زمان که صحبت از ریسک به میان میآید، ناخودآگاه احساس هشدار و خطر در ذهن آدمی فعال میشود. مخصوصا زمانی که پای انواع ریسکهای سرمایهگذاری در میان باشد.
- آیا ریسک کردن به خودی خود کار اشتباهی است؟
- از طرف دیگر، آیا کسی که خود را ریسکپذیر میداند باید بیمهابا دست به هر اقدامی بزند؟
اصطلاحا ریسک را میتوان احتمال عدم موفقیت تعریف کرد که معمولا ناشی از عدم اطمینان و ناآگاهی از نتیجه یک عمل است. به همین صورت، ریسک در مفاهیم مالی را میتوان عدم اطمینان از رسیدن به بازدهی مورد انتظار قلمداد کرد.
طبقهبندی سرمایهگذاران از منظر پذیرش ریسک
هر فردی قبل از شروع سرمایهگذاری حتما باید ارزیابی کند که تا چه اندازه توانایی پذیرش ریسک یا به عبارت دیگری عدم موفقیت دارد. در بیشتر مواقع، انتظار میرود هر اندازه که افراد، ریسک بیشتری میپذیرند، در عوض بازده بیشتری به عنوان پاداش ریسکی که متحمل شدهاند، دریافت کنند.
در همین راستا، سرمایهگذاران با توجه به تحملی ریسکی که دارند به سه گروه زیر طبقهبندی میشوند.
ریسکپذیر
این افراد معمولا در سرمایهگذاری رویکردی جسورانه دارند و میتوانند تا درجهای از ریسک را تحمل کنند. به این معنی که با علم بر عدم قطعیت بازدهی، سرمایهگذاری میکنند. البته به مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری این معنا نیست که کورکورانه و بدون تحقیق اقدام میکنند. این افراد ممکن است به سرمایهگذاری در سپردههای بانکی و یا اوراق درآمد ثابت علاقهای نشان ندهند، در عوض سرمایهگذاری در سهام، سکه و ارزهای دیجیتال را ترجیح میدهند.
طرح سرمایهگذاری شاهین و طاووس در مانو، مناسب این افراد است. بیشتر سرمایه جمعآوری شده در این طرح، به سهام شرکتهای بورسی و فرابورسی اختصاص مییابد و به همین خاطر ممکن است در بازههای زمانی، حتی منفی نیز شوند ولی با نگاهی به بازدهی این طرحها در چند سال اخیر، بازدهی همواره از تورم بیشتر بوده و سودهای خوبی را نصیب سرمایه گذارانش کرده است.
ریسکگریز
افراد ریسکگریز زمانی که فرصت سرمایهگذاری مییابند در ابتدا به احتمال ضرر آن نگاه میکنند، و ممکن است با وجود احتمال سود بالا، به خاطر ریسکی که وجود دارد، از سرمایهگذاری در آن موقعیت خودداری کنند. افراد این گروه، تمایل بیشتری به سرمایهگذاری در سپردههای بانکی و اوراق مشارکت درآمد ثابت دارند. طرح سرمایهگذاری آمین در مدیریت ثروت مانو نیز مناسب این افراد است. این طرح برای افرادی که به دنبال دریافت سود نقدی ماهیانه تقریبا ثابتی هستند، مناسب است.
خنثی (نسبت به ریسک)
ریسکخنثی اصطلاحی است که برای سرمایهگذاران بیتفاوت به ریسک به کار گرفته میشود. این افراد در تصمیمگیریهای خود هیچ توجهی به ریسک ندارند. اگر شما دو گزینه سرمایهگذاری به این افراد ارائه دهید، بدون توجه به میزان ریسک آنها، گزینهای را انتخاب میکنند که بیشترین بازده مورد انتظار را داشته باشد. در مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری واقع، سطح ریسک سرمایهگذاری برای این دسته افراد، یک فاکتور نامربوط است.
ریسکپذیری مهارت است یا ویژگی؟
ریسکپذیری یک ویژگی فردی است و همه افراد، درجهای از آن را در خود احساس میکنند و این تفاوت در سطح ریسکپذیری با توجه به موقعیت شغلی و جغرافیایی، سن، سطح درآمد و فاکتورهای دیگر، متفاوت است. با این توصیف ممکن است درجه ریسکپذیری شما از پدر، همکار و دوستتان بیشتر یا کمتر باشد.
با این حال ریسک کردن یک مهارت است و مانند بسیاری از مهارتهای دیگر، میتوانیم آن را بهبود دهیم. به عنوان مثال ممکن است فردی اشتهای زیادی داشته باشد، ولی این به آن معنا نیست که او حتما باید چاق باشد. او میتواند مهارت کنترل وزن و هنر غذا مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری خوردن را بیاموزد و همیشه در وزن دلخواه خود باشد.
این مسئله در سرمایهگذاری هم نمود پیدا میکند. مهارتهایی برای مدیریت ریسک وجود دارد که افراد میتوانند با رعایت آن اصول، از به خطر انداختن سرمایه خود جلوگیری کنند.
طرحهای سرمایهگذاری مانو به گونهای تنظیم شده است که همه افراد متناسب با درجه ریسکپذیری خود بتوانند با هر سطح از دانش تخصصی از فرصتهای سرمایهگذاری بهرهمند شوند.
انواع ریسکهای سرمایهگذاری
حال که با مفهوم ریسک آشنا شدید، بد نیست که با انواع ریسکهای سرمایهگذاری که ممکن است با آن روبرو شوید، آشنا شوید. ریسکها به طور کلی ترکیبی از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک است.
ریسک سیستماتیک
در واقع ریسکی که مربوط به کل بازار است و نه تنها روی یک سهم یا یک صنعت بلکه روی کل بازار تاثیر میگذارد را اصطلاحا ریسک سیستماتیک، ریسک غیرقابل حذف یا ریسک بازار میگویند. برای کنترل این ریسک معمولا از استراتژیهای پوشش ریسک استفاده میکنند. این ریسک همواره با بازار سهام همراه خواهد بود، زیرا از فاکتورهای اقتصاد کلان مثل جنگ، تحریمهای سیاسی و اقتصادی، نرخ بهره، تورم و عوامل دیگر تاثیر میپذیرد. برای اندازهگیری این ریسک از مفهومی به نام بتا استفاده میکنند که در مقاله دیگری به آن پرداخته میشود. از انواع ریسک سیستماتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
ریسک تورم
همانطور که از اسم این ریسک مشخص است، این ریسک به قدرت خرید یا تورم ارتباط دارد. فرض کنید تورم سالیانه کشور حدود 30 درصد باشد و شما در سرمایهگذاری خود، 50 درصد سود میکنید. در این حالت بازدهی خوبی به دست آوردهاید چرا که 20 درصد به قدرت خرید شما اضافه شده است. حال فرض کنید، تورم 40 درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان 50 درصد باشد، چه اتفاقی رخ داد؟! آیا دوباره این سرمایهگذاری برای شما جذاب است؟ به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم در کشور است، ریسک تورم (Inflation Risk) میگویند.
ریسک نرخ بهره
با توضیح یک مثال، این نوع ریسک را بیشتر توضیح میدهیم. فرض کنید میخواهید بین سپردهگذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهامی که انتظار دارید در یک سال 30 درصد بازدهی داشته باشد، یکی را انتخاب کنید. ممکن است به خاطر تمایل به ریسکی که دارید به خاطر اختلاف 12 درصدی سود، سهام را انتخاب کنید. بعد از مدتی بانک مرکزی تصمیم میگیرد سود سپردهگذاری را از 18 درصد به 24 درصد افزایش دهد. آیا با این اتفاق که اختلاف 6 درصد شد، باز هم ریسک میکنید و سهام را انتخاب میکنید؟ به این نوع ریسک که به نرخ بهره اعلامی از طرف بانک مرکزی بستگی دارد، اصطلاحا ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk) میگویند.
ریسک سیاسی
ریسک سیاسی، ریسکی در نظر گرفته میشود که سیاست یا اقتصاد یک کشور میتواند بر سرمایهگذاریها تأثیر منفی بگذارد. برخی از نمونههای ریسک سیاسی شامل موانع تجاری، تحریم، مالیات و قانونگذاریها باشد.
ریسک نرخ ارز (ریسک ارزی)
یکی از مهمترین ریسکهای سرمایهگذاری که در سالهای اخیر بسیار تاثیرگذار بوده است، میتواند افزایش نرخ ارز باشد. ممکن است تغییر در ارزش دلار و یا دیگر ارزهای خارجی، در طول دوره سرمایهگذاری بر بازدهی شما تاثیر منفی داشته باشد. این ریسک میتواند بر سرمایهگذاری در شرکتهایی که مراوده مالی ارزی دارند بسیار چشمگیر باشد.
ریسک غیرسیستماتیک
این ریسک مربوط به شرکت یا یک صنعت خاص است و از آن جایی که میتوان با متنوعسازی و تشکیل سبد سرمایهگذاری، آن را کاهش داد به آن ریسک حذف شدنی هم گفته میشود.
به عنوان مثال اگر تعرفه واردات خودرو، نرخ خوراک پتروشیمیها و هزینه حمل و نقل و مواردی از این قبیل که روی سودآوری یک شرکت تاثیرگذار است رخ دهد، سهام آن شرکت متحمل ریسک غیرسیستماتیک میشوند. ریسکهای غیر سیستماتیک مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری انواع مختلفی دارند.
ریسک تجاری
نوع اول ریسک غیرسیستماتیک، ریسک تجاری است. ریسک تجاری زمانی بوجود میآید که در مورد درآمد عملیاتی عدم اطمینان و قطعیت وجود دارد. شرکتهای خدماتی جریان درآمدی نسبتاً ثابت و پایدار دارند و اینطور به نظر میرسد که ریسک تجاری کمتری دارند. با این حال، شرکتهایی مانند تولیدکنندگان خودرو سطح درآمد عملیاتی ناپایداری دارند و بنابراین ریسک تجاری بیشتری خواهند داشت.
ریسک مالی
نوع دوم ریسک غیرسیستماتیک، ریسک مالی است، یعنی ریسکی که ساختار مالی یک شرکت روی ارزش سرمایهگذاری آن تأثیر منفی بگذارد. مشاغل، نهادهای دولتی، بازارهای مالی و افراد میتوانند در معرض خطر مالی قرار گیرند.
ریسک مدیر سرمایهگذاری
ریسک مدیر سرمایهگذاری ریسکی است که با مهارت مدیر یک صندوق سرمایهگذاری همراه است. این ریسک میتواند به تغییر در سبک سرمایهگذاری یا تغییر در تیم مدیریت اشاره داشته باشد. اساساً، کلیه زیانهای ناشی از اشتباهات، سهلانگاری و بیکفایتی مدیران یک سبد مالی، در معرض ریسک مدیر سرمایهگذاری قرار میگیرند.
ریسک نقدشوندگی
ریسک نقدشوندگی، نشاندهنده توانایی فروش سریع یک سرمایهگذاری با قیمت منصفانه است. به عبارت دیگر، این ریسک به توانایی تبدیل به وجه نقد کردن دارایی در بازار برمیگردد. به عنوان مثال املاک و مستغلات قابل فروش هستند ولی معمولا سریع تبدیل به نقد نمیشوند. از طرف دیگر معمولا سهام بنیادی، در کسری از ثانیه به فروش میرسد.
سخن پایانی
شما باید خود را بشناسید و بدانید تا چه حدی تحمل ریسک دارید و با ویژگیهای آن بازار و ریسکهای سرمایهگذاری در آن آشنا باشید. باید تا آنجا که امکان دارد، سرمایهگذاریهای خود را متنوع کنید تا سطح ریسک غیرسیستماتیک خود را کاهش دهید. با این حال، به یاد داشته باشید که ریسک سیستماتیک از کنترل شما خارج است و به اقتصاد بستگی دارد. در کل عدم قطعیت ذات سرمایهگذاری است و با افزایش آگاهی، آموزش و تحقیق تنها میتوان از این عدم قطعیت کاست.
تیم متخصص مدیریت ثروت مانو تلاش میکند در استراتژیهای معاملاتی خود تمامی ریسکهای سرمایهگذاری را در نظر بگیرد و با کمترین ریسک، بیشترین بازدهی ممکن را برای مشتریانش شناسایی کند.
10 مفهوم سرمایه گذاری ضروری برای کاربران مبتدی
شروع به عنوان یک سرمایه گذار می تواند یک کار پراسترس باشد. این روش زمانی منجر به استرس می شود که شما قبل از اینکه اطلاعاتی در مورد مفاهیم سرمایه گذاری داشته باشید، شروع به فعالیت کنید. در چنین شرایطی، تهیه یک لیست کوتاه از تمام مواردی که یک سرمایه گذار مبتدی باید بداند، می تواند منجر به حذف بسیاری از مشکلات در این مسیر شود. در واقع، سرمایه گذاران موفق به صورت گسترده در مورد آنچه که در فهرست ده ها برتر خود قرار می دهند، اگر تحت فشار قرار گیرند تا این تمرین را تکرار کنند، تفاوت زیادی دارند. با این حال، ما آنچه را که امیدواریم چک لیست مفیدی برای کمک به شما برای شروع موفق باشد، ارائه می دهیم. ما بر نگرشهای شخصی کلیدی و چارچوبهای استراتژیک کلی تأکید کردهایم که به نظر ما به شما کمک میکند تا به یک سرمایهگذار هوشمند تبدیل شوید.
استراتژی های کلیدی در تعیین مفاهیم سرمایه گذاری
-
داشته باشید، پس انداز را در اولویت قرار دهید و قدرت ترکیب را بدانید. ، تنوع و تخصیص دارایی را درک کنید.
- هزینه ها را به حداقل برسانید. های کلاسیک را بیاموزید، منظم باشید و مانند یک مالک یا وام دهنده فکر کنید.
- هرگز روی چیزی که به طور کامل درک نمی کنید سرمایه گذاری نکنید.
مفاهیم سرمایه گذاری برای کاربران مبتدی
1. یک برنامه مالی داشته باشید
یکی از اصلی ترین مفاهیم سرمایه گذاری، داشتن یک برنامه مالی موفق است، برنامه ای که شامل اهداف و نقاط عطف باشد. این اهداف و نقاط عطف شامل تعیین اهداف برای داشتن مقادیر مشخص ذخیره شده در تاریخ های خاص است. اهداف مورد بحث ممکن است شامل داشتن پس انداز کافی برای راحتی خرید خانه، تأمین بودجه تحصیلی فرزندان، ایجاد صندوق اضطراری، داشتن بودجه کافی برای سرمایه گذاری مانند کارآفرینی یا داشتن بودجه کافی برای بازنشستگی راحت باشد.
علاوه بر این، در حالی که اکثر مردم به پسانداز برای بازنشستگی فکر میکنند، هدف مطلوبتر دستیابی به استقلال مالی در سنین پایین است. جنبشی که به این هدف اختصاص داده شده است، استقلال مالی، بازنشستگی پیش از موعد (FIRE) است.
در حالی که امکان ایجاد یک برنامه مالی قوی به تنهایی وجود دارد، اگر در این فرآیند مبتدی هستید، ممکن است کمک را از شخصی مانند مشاور مالی یا برنامه ریز مالی، ترجیحاً فردی که یک برنامه ریز مالی معتبر (CFP) باشد، بگیرید. در نهایت معطل نکنید. به دنبال آن باشید که هر چه زودتر در طول زندگی خود برنامه ای داشته باشید و آن را به عنوان یک برنامه زنده نگه دارید که به طور منظم و در پرتو شرایط و اهداف تغییر یافته به روز می شود.
2. صرفه جویی را در اولویت قرار دهید
اصلی ترین مفاهیم سرمایه گذاری، داشتن پول است. برای اکثر مردم، این نیاز به کنار گذاشتن بخشی از هر پرداختی برای پس انداز دارد. اگر کارفرمای شما یک طرح پس انداز مانند ارائه می دهد، این می تواند یک راه جذاب برای پس انداز خودکار باشد، به خصوص اگر کارفرمای شما تمام یا بخشی از مشارکت شما را دریافت کند.
در تنظیم برنامه مالی خود، علاوه بر استفاده از برنامه های حمایت شده توسط کارفرما، ممکن است گزینه های دیگری را نیز برای پس انداز خودکار در نظر بگیرید. ایجاد ثروت معمولاً شامل پسانداز تهاجمی است و به دنبال آن فعالیت های مالی زیرکانه با هدف افزایش این پساندازها انجام میشود.
همچنین، یکی از کلیدهای پس انداز تهاجمی، صرفه جویی و خرج کردن با احتیاط است. در این راستا، یک مکمل عاقلانه برای برنامه مالی شما ایجاد بودجه، ردیابی دقیق مخارج خود و بررسی منظم اینکه آیا هزینه های شما منطقی هستند و ارزش کافی را ارائه می دهند، خواهد بود. برنامههای بودجهبندی مختلف و بستههای نرمافزار بودجهبندی در دسترس هستند، یا میتوانید انتخاب کنید که صفحات گسترده خود را ایجاد کنید.
3. قدرت ترکیب را درک کنید
پس انداز و سرمایه گذاری به طور منظم و شروع هر چه زودتر این رشته به شما این امکان را می دهد که از قدرت ترکیب برای افزایش ثروت خود نهایت استفاده را ببرید. دوره طولانی کنونی نرخهای بهره از لحاظ تاریخی پایین تا حدی قدرت ترکیب را کاهش داده است، اما شروع زودهنگام برای ایجاد پسانداز و ثروت را ضروریتر کرده است، زیرا دو برابر شدن سرمایهگذاریهای سودآور و سود سهام طولانیتر طول میکشد. ارزش نسبت به قبل، برابر است.
4. ریسک را درک کنید
ریسک سرمایهگذاری جنبههای زیادی دارد، مانند ریسک در اوراق قرضه (ریسکی که ممکن است ناشر به تعهدات خود برای پرداخت بهره یا بازپرداخت اصل سرمایه عمل نکند) و نوسانات در سهام (که میتواند باعث افزایش یا کاهش شدید و ناگهانی ارزش شود). علاوه بر این، به طور کلی، بین ریسک و بازده، یا بین ریسک و پاداش، یک معاوضه وجود دارد. به این معنا که مسیر دستیابی به بازده بالاتر در سرمایه گذاری شما اغلب مستلزم پذیرش ریسک بیشتر از جمله خطر از دست دادن تمام یا بخشی از سرمایه شما است.
به عنوان بخش مهمی از فرآیند برنامه ریزی خود، باید میزان تحمل ریسک خود را تعیین کنید. در صورت کاهش ارزش سرمایهگذاری احتمالی، چقدر میتوانید آمادگی از دست دادن را داشته باشید و اینکه چقدر نوسانات مداوم قیمت در سرمایهگذاریهای خود را میتوانید بدون ایجاد نگرانی بی مورد بپذیرید، ملاحظات مهمی در تعیین اینکه چه نوع سرمایهگذاری برای شما مناسبتر است، خواهد بود.
5. تنوع و تخصیص دارایی را درک کنید
تنوع و تخصیص دارایی دو تا از مفاهیم سرمایه گذاری بسیار مرتبط هستند که هم در مدیریت ریسک سرمایه گذاری و هم در بهینه سازی بازده سرمایه نقش مهمی ایفا می کنند. به طور کلی، تنوع شامل توزیع سبد سرمایه شما در میان انواع سرمایه گذاری است، به این امید که بازده یا زیان کمتر در برخی از آنها با بازده یا سود بالاتر از متوسط در برخی دیگر جبران شود. به همین ترتیب، تخصیص دارایی اهداف مشابهی دارد، اما با تمرکز بر توزیع پرتفوی شما در دسته های عمده سرمایه، مانند سهام، اوراق قرضه و پول نقد. فرآیند برنامه ریزی مالی در حال انجام شما باید تصمیمات شما در مورد تنوع و تخصیص دارایی را به طور منظم بازبینی کند.
6. هزینه ها را پایین نگه دارید
شما نمی توانید بازده آینده سرمایه خود را کنترل کنید اما می توانید هزینه ها را کنترل کنید. علاوه بر این، هزینهها (به عنوان مثال، هزینههای تراکنش، کارمزد مدیریت سرمایهگذاری، کارمزد حساب و غیره) میتواند تاثیر قابلتوجهی بر عملکرد سرمایهگذاری داشته باشد. به طور مشابه، با در نظر گرفتن صندوق های سرمایه گذاری مشترک به عنوان یک مثال، هزینه بالا تضمینی برای عملکرد بهتر نیست.
7. استراتژی های سرمایه گذاری کلاسیک را درک کنید
از جمله مفاهیم سرمایهگذاری که سرمایهگذار مبتدی باید به طور کامل بداند، سرمایهگذاری فعال در مقابل سرمایهگذاری غیرفعال، سرمایهگذاری ارزش در مقابل رشد و سرمایهگذاری مبتنی بر درآمد در مقابل سود محور است.
در حالی که مدیران سرمایه گذاری باهوش می توانند بازار را شکست دهند، تعداد کمی از آنها این کار را به طور مداوم در طولانی مدت انجام می دهند. این امر باعث میشود برخی از کارشناسان استراتژیهای غیرفعال کمهزینه را توصیه کنند، عمدتاً آنهایی که از صندوقهای شاخص استفاده میکنند و به دنبال ردیابی بازار هستند.
در حوزه سرمایه گذاری سهام، سرمایه گذاران ارزشی سهامهایی را ترجیح میدهند که در مقایسه با بازار نسبتاً ارزانتر به نظر میرسند، با این انتظار که این سهام دارای پتانسیل صعودی و همچنین ریسک نزولی محدودی باشند. در مقابل، سرمایه گذاران رشد، فرصت بیشتری برای سود در میان سهامی می بینند که افزایش سریع درآمد و درآمد را ثبت می کنند، حتی اگر نسبتاً گران باشند.
سرمایه گذاران درآمد محور به دنبال یک جریان ثابت از سود سهام و بهره هستند، یا به این دلیل اینکه به پول نقد قابل مصرف مداوم نیاز دارند یا به این دلیل که این استراتژی را به عنوان استراتژی محدودکننده ریسک سرمایه گذاری یا هر دو می بینند. از جمله تغییرات سرمایهگذاری درآمد محور، تمرکز بر سهامی است که رشد سود سهام را ارائه میکنند.
سرمایه گذاران سود محور عمدتاً نگران جریان های درآمد حاصل از سرمایه گذاری های خود نیستند و در عوض به دنبال سرمایه گذاری هایی هستند که به نظر می رسد در بلندمدت بیشترین افزایش قیمت را داشته باشند.
8. منضبط باش
اگر واقعاً برای بلندمدت سرمایه گذاری می کنید، یکی از مفاهیم سرمایه گذاری این است که طبق یک برنامه مالی خوب فکر شده و خوب ساخته شده، منضبط بمانید. سعی کنید از نوسانات موقت بازار و پوشش رسانهای وحشتآور بازارهایی که ممکن است با بازارهای هیجانانگیز هم مرز هستند، هیجانزده یا متلاطم نشوید. همچنین، همیشه اظهارات کارشناسان بازار را با کمال میل در نظر بگیرید، مگر اینکه سوابق طولانی مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری و مستقلی از دقت پیشبینی داشته باشند، تعداد کمی انجام می دهند.
9. مانند یک مالک یا وام دهنده فکر کنید
سهام، مالکیت یک شرکت تجاری است. اوراق قرضه نشان دهنده وام هایی است که سرمایه گذار به ناشر داده است. اگر قصد دارید به جای یک سفته کوتاه مدت، یک سرمایه گذار بلندمدت باهوش باشید، قبل از خرید سهام مانند یک صاحب کسب و کار احتمالی فکر کنید یا قبل از خرید اوراق قرضه مانند یک وام دهنده بالقوه فکر کنید. آیا میخواهید مالک بخشی از آن کسبوکار باشید یا طلبکار آن صادرکننده؟
10. اگر آن را درک نمی کنید، روی آن سرمایه گذاری نکنید
با توجه به گسترش محصولات سرمایهگذاری پیچیده و جدید و همچنین شرکتهایی با مدلهای تجاری پیچیده و جدید، سرمایهگذاران مبتدی امروزه با طیف گستردهای از انتخابهای سرمایهگذاری روبرو هستند که ممکن است به طور کامل آن را درک نکنند. یک قانون ساده و عاقلانه این است که هرگز سرمایهگذاری را انجام ندهید که به طور کامل متوجه آن نمیشوید، مخصوصاً وقتی صحبت از خطرات آن میشود. نتیجه این است که در مورد اجتناب از انواع روش های سرمایه گذاری بسیار مراقب باشید، که بسیاری از آنها ممکن است در آزمون زمان مقاومت نکنند.
آشنایی با مفهوم ریسک و بازده در بورس و رابطهی آنها
بازار سهام بر خلاف گذشته که تعداد کمی در آن سرمایهگذاری میکردند، حالا بین مردم عادی هم شناخته شده و بازار خوبی برای سرمایهگذاری شده است. اما هر سرمایهگذاری پیش از سرمایهگذاری باید مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری با دو مفهوم مهم در این بازار آشنا باشد. یعنی باید بداند: مفهوم ریسک و بازده در بورس چیست و هر کدام چه اهمیتی دارند؟
اهمیت آشنایی با مفاهیم ریسک و بازده در بورس و رابطهی بین آنها
ارزش سهام یک شرکت به عملکرد آن شرکت بستگی دارد چنانچه عملکرد خوبی داشته باشد، ارزش سهام آن افزایش مییابد و در غیر این صورت ارزش سهام کم میشود. البته مسائل زیادی در ارزش سهام شرکتها تاثیرگذار هستند. در مجموع باید بدانیم که هیچ تضمینی برای افزایش قیمت سهام یک شرکت وجود ندارد.
بنابراین یک سرمایهگذار باید قبل از سرمایهگذاری با این موضوع آشنا باشد و بداند ارزش سهام هر شرکت ممکن است تحت تاثیر مسائلی افزایش یا کاهش یابد. در چنین شرایطی سرمایهگذاری همراه با ریسک خواهد بود و هر چه احتمال افت قیمت سهام بیشتر، یا احتمال عدم موفقیت در آن زیاد باشد، ریسک سرمایهگذاری درآن سهم نیز بیشتر است.
ریسک در بورس چیست؟
قبل از آشنایی با مفهوم ریسک و بازده در بورس که جزوی از زیر مجموعه های بحث آموزش بورس بوده، بهتر است بصورت جداگانه هریک از این مفاهیم را با هم بررسی کنیم. منظور از ریسک در بازارهای مالی چیست؟
در یک تعریف بسیار ساده میتوانیم بگوییم ریسک احتمال محقق نشدن پیش بینیهاست.
یعنی اگر سرمایهگذاری قبل از سرمایهگذاری روی یک سهام خاص پیش بینی کند که این سهم به میزان چند درصد سود میکند و قیمتش افزایش مییابد، سپس روی آن سرمایهگذاری کند، دو حالت پیش مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری میآید. یا قیمت سهام به همان میزانی که پیش بینی کرده یا بیشتر از آن افزایش مییابد و یا به اندازه چیزی که انتظارش را داشته رشد نمیکند یا حتی ممکن است روند نزولی هم داشته باشد.
بنابراین چنانچه احتمال برآورده نشدن پیش بینی این سرمایه گذار زیاد باشد، ریسک سرمایهگذاری او هم زیاد است. و چنانچه احتمال اینکه پیش بینیاش محقق شود زیاد باشد، ریسک سرمایهگذاری او پایین است، چرا که به انتظاراتش از سرمایهگذاری میرسد.
در تعریف ساده دیگر، میتوانیم بگوییم ریسک همان احتمال عدم موفقیت است. یک سرمایهگذار برای سود بیشتر سرمایهگذاری میکند و هرچه سود بیشتری داشته باشد، موفقیت بیشتری هم کسب کرده است. حال اگر احتمال موفقیت او زیاد باشد، پس ریسک زیادی متحمل نشده است. بنابراین ریسک را میتوان احتمال عدم موفقیت در نظر گرفت.
برای مثال فرض کنید قیمت هر سهم یک شرکت 120 تومان باشد، شما پیش بینی میکنید در بازهای دو ماهه قیمت سهام آن به 130 تومان برسد و بنابراین در آن سرمایهگذاری میکنید. اما پس از گذشت دو ماه قیمت سهام آن به 125 تومان میرسد.
بنابراین نه تنها پیش بینی شما محقق نشده است، که سرمایهگذاری شما با عدم موفقیت نیز همراه بوده است. حال اگر بعد از گذشت همین دو ماه قیمت هر سهم به 135 تومان برسد، نه تنها پیش بینی شما محقق شده، بلکه بیشتر از آن هم سود کردهاید و موفقیت خوبی نصیبتان شده است. بنابراین ریسکی متحمل نشدهاید.
البته بالا بودن ریسک به این معنی نیست که هروقت سرمایهگذار شکست خورد، پس ریسک زیادی را متحمل شده است. بلکه اغلب سهمهای با ریسک بالا، بازدهی بالایی به همراه دارند. پس میزان ریسک یک سهم به بازدهی آن بستگی دارد. برای دانستن رابطه بین ریسک و بازدهی لازم است با مفهوم بازدهی آشنا شویم. اما پیش از آن بهتر است شما را با انواع ریسک در بازار بورس آشنا کنیم.
انواع ریسک در بازارهای مالی
یک سرمایهگذار هنگام خرید سهام شرکتها و سرمایهگذاری در بورس با ریسکهایی مواجه میشود که در حالت کلی به دو نوع زیر تقسیم میشوند:
ریسک غیرسیستماتیک یا قابل اجتناب
همانطور که از اسم این ریسک مشخص است، با استفاده از برخی روشها میتوان از این ریسک دوری کرد. ” ریسک های غیر سیستماتیک ” یا ” قابل اجتناب ” اغلب به دلیل خصوصیات خاص شرکتها ایجاد میشوند.
این نوع از ریسکها اغلب علت درونی دارند و منشا آنها به داخل شرکت مربوط است. مثلا عملکرد ضعیف مدیر شرکت، عملکرد نادرست سهامداران شرکت، رقابت ضعیف در مقابل رقبا، قدیمی شدن محصولات شرکت، کم شدن مشتریان و کم فروش شدن محصولات آن، اعتصاب کارکنان یک شرکت و… از دلایلی هستند که ریسک غیر سیستماتیک را ایجاد میکنند و برقیمت سهام یک شرکت تاثیر میگذارند. با این حال تمام این موارد با به کارگیری یک سری روشها به حداقل ممکن میرسند و قابل اجتناب هستند.
با این حال از طریق انجام روشهایی در سرمایهگذاری میتوان این نوع از ریسک را به حداقل ممکن رساند. یکی از این روشهای کارآمد تئوری سبد است که متخصصان بازار سرمایهگذاری توصیه میکنند به جای آنکه سرمایهگذار سرمایهاش را روی یک یا چند سهم از شرکتهای محدود بگذارد، سهام شرکتهای متنوع از صنایع مختلف را خریداری کند و حتی بهتر است در سبد سرمایهگذاری خود اوراق بهادار بدون ریسک هم داشته باشد.
ریسک سیستماتیک یا غیرقابل اجتناب
دسته دیگری از ریسکها هستند که کنترل آنها از دست سرمایهگذاران خارج است و نمیتوانند از آنها اجتناب کنند، برای همین به آنها ” ریسک غیر قابل اجتناب ” یا ” سیستماتیک ” میگویند.
مواردی مثل تغییر نرخ تورم، سیساتهای کلان اقتصادی، شرایط سیاسی و… از مواردی هستند که ریسک سیستماتیک را ایجاد میکنند و روی تمام شرکتها تاثیرگذار هستند. بنابراین شرکت و سرمایهگذاران از هیچ روشی نمیتوانند آنهارا کنترل کنند و باعث کاهش آن شوند.
به عنوان مثال تغییر در سیاستهای کلان اقتصادی یا تغییر نرخ ارز یا نرخ تورم میتوانند به طور مستقیم روی وضعیت درآمد، هزینه و میزان سودآوری شرکتها تاثیر گذاشته و ارزش سهام آنها را تغییر دهند.
بازدهی در بورس چیست؟
بازدهی یک سهم را میتوان تفاوت قیمت یک سهم در ابتدای سرمایهگذاری با قیمت فعلی آن، تقسیم بر قیمت ابتدایی در نظر گرفت. بنابراین بازدهی یک سهم میتواند مثبت یا منفی باشد. بنابراین وقتی میگوییم چنانچه ریسک یک سهم زیاد باشد، بازدهی آن هم بیشتر است، به این معناست که هم بازدهی منفی آن میتواند بیشتر باشد و هم بازدهی مثبت آن. یعنی اگر میخواهید روی سهمی سرمایهگذاری کنید که ریسک بالایی دارد، باید انتظار افزایش و افت قیمت را با هم و به یک اندازه داشته باشید.
میزان بازدهی سهام یک شرکت به عملکرد آن شرکت بستگی دارد. اگر عملکرد آن خوب باشد، بازده مثبت و رو به افزایش خواهد بود و در غیر اینصورت، نباید توقع بازده بالا یا حتی مثبتی داشت.
رابطه بین ریسک و بازده مورد انتظار در بورس
همانطور که از تعاریف ریسک و بازده مشخص شده است، ریسک و بازده رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. به این ترتیب سرمایهگذاری که به دنبال بازدهی بالاست باید ریسک بیشتری را بپذیرد. از طرف دیگر اگر سرمایهگذاری توانایی پذیرش ریسک بالا را نداشته باشد، نباید انتظار بازدهی بالایی را هم داشته باشد.
بنابراین تمام تصمیمات یک سرمایهگذار بر مبنای رابطه مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری بین این دو مفهوم است. هر سرمایهگذاری میخواهد سود بالاتر را در کنار ریسک کمتر داشته باشد و این باعث میشود موقعیتهای متفاوتی برای سرمایهگذاران ایجاد شود.
به عبارتی سرمایهگذار باید میزان ریسک پذیری خود را بسنجد و بعد بر اساس آن دست به سرمایهگذاری بزند. کسانی که تحمل پذیرش ریسک را دارند میتواند وارد بازار بورس بشوند و سهام مفهوم ریسک و بازده در سرمایهگذاری بخرند، اما ورود به بازار سهام برای کسانی که ریسک پذیری پایینی دارند، توصیه نمیشود. چرا که قیمت سهام همواره در حال نوسان است و سود تضمین شدهای به همراه ندارد.
افراد با ریسک پذیری پایین میتوانند وارد بازارهای مالی بدون ریسک شوند که نمونه آن خرید اوراق مشارکت است. زیرا درصد سود این اوراق تضمین شده است و در فواصل زمانی معین (مثلا سه ماهه) به سرمایهگذار پرداخت میشود. بنابراین مهمترین مسئله قبل از ورود به بازار سهام، شناخت کافی از ویژگیهای شخصیتی و میزان ریسک پذیری است تا بتوان بر اساس آن تصمیمگیری کرد.
منظور از ریسک و بازده سبد سهام در بورس چیست؟
یکی از مهمترین معیارهایی که همیشه در هنگام سرمایه گذاری خود در بورس باید مدنظر قرار دهید، ریسک و بازده پرتفوی یا سبد سهام شماست. اما منظور از سبد یا پرتفوی سهام چیست؟
سبد سهام یا پرتفوی چیست؟
سبد سهام یا پرتفوی (به انگلیسی: Portfolio) به مجموعه سهمهایی که گفته میشود که شما خریداری کردهاید و به اصطلاح آنها را در سبد خود قرار دادهاید. به عنوان مثال شما 10 میلیون تومان پول دارید و با استفاده از راهنمایی اشخاص دیگر یا تجربه خودتان تشخیص میدهید که بهتر است 3 میلیون تومان از آن را در یک نماد فرابورسی سرمایه گذاری کنید، 2 میلیون تومان در سهامی دیگر و 5 میلیون باقیمانده هم به نماد دیگری در بورس اختصاص دهید. در این حالت شما سبد یا پرتفویی متشکل از سه نماد بورسی و فرابورسی مختلف دارید.
مزیت اصلی اینکار تنوع بخشی به سرمایهتان است یا به اصطلاح شما با اینکار ” همه تخم مرغ*هایتان را در یک سبد نگذاشتهاید. ” با استفاده از سبد سهام، میتوانید ریسک سرمایه گذاری خود را مدیریت کرده و یا حتی کاهش دهید.
فرض کنید که کل سرمایه خود را به یک سهم اختصاص دادهاید و بنا به دلایلی آن سهم عملکرد ضعیفی داشته، در این حالت کل پول شما در معرض خطر قرار میگیرد. اما اگر سبد متنوعی از سهمهای مختلف داشته باشید میتوانید ریسک و بازده سرمایه گذاری خود را تا حد زیادی مدیریت کرده و در صورت زیان ده بودن سهمی از سهم دیگر خود سود ببرید.
البته امکان دارد شرایطی پیش بیاید که تمامی سهمهای خریداری شده در سبد شما یا تعداد زیادی از آنها روندی نزولی داشته باشند یا بالعکس تمامی سهام موجود در پرتفوی شما سود ده باشند.
ریسک و بازده سبد سهام یا پرتفوی چیست؟
منظور از ریسک و بازدهی سبد سهامی، میانگین ریسک و بازدهی است که سهام خریداری شده در سبد شما دارند. و قطعا اگر نمادهایی با ریسک بالا در سبد خود داشته باشید امکان بازدهی سبد شما هم بیشتر میشود و از طرفی امکان زیان ده بودن هم افزایش مییابد. پس باید سبدی تشکیل دهید که ریسک و بازدهی معقولی داشته باشد.
یکی دیگر از روشهای سرمایه گذاری کم ریسک برای سرمایه گذاران استفاده از صندوق های سرمایه گذاری مشترک و خرید واحدهای این صندوقها است. در واقع صندوق سرمایه گذاری مشترک نوعی سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس و استفاده از سبدی متنوع از سهام مختلف بازار بورس با ریسک کم است. برای آشنایی بیشتر با صندوق سرمایه گذاری میتوانید مقاله آموزشی زیر را مطالعه کنید:
برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.