تعویق حذف دامنه نوسان

فرصت‌سازی جدید در بورس

دنیای اقتصاد- پس از آن که سازمان بورس و اوراق بهادار در آبان‌ماه سال پیش، محدودیت نوسان روزانه قیمت سهام را از ۳ به ۵/۳ درصد افزایش داد، این محدودیت از فردا با نیم درصد افزایش دیگر به ۴ درصد ارتقا می‌یابد؛ افزایش اخیر حکایت از انتظارات فعالان بورس اعم از معامله‌گران، کارگزاران و سهامداران درخصوص افزایش نقدشوندگی و تلاش‌های سازمان بورس برای برآورده کردن این انتظارات دارد. این در حالی است که رییس اداره نظارت بر بورس‌ها، هفته قبل در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد از افزایش تدریجی محدودیت نوسان روزانه حمایت کرده بود، اما وقوع آن را به بلوغ معامله‌گران مرتبط کرده بود. به اعتقاد کارشناسان، وجود محدودیت نوسان روزانه، علاوه‌بر کاهش کارآیی معاملات بورس، موجب ایجاد رانت برای برخی از فعالان بورس، ایجاد صف‌های خرید و فروش و سوق دادن سهامداران به سمت شایعه‌محوری به جای تحلیل محوری می‌شود. از سوی دیگر محدودیت نوسان ۴ درصدی بورس در شرایطی اجرایی می‌شود که در حال حاضر این محدودیت در فرابورس معادل ۵ درصد و بدون اعمال حجم مبنا است.

دومین افزایش نیم‌درصدی دامنه نوسان قیمت
در شرایطی که تنها کمتر از یک هفته از اظهارنظر مدیر نظارت بر بورس‌های «سبا» در خصوص موافقت این سازمان با افزایش تدریجی دامنه نوسان می‌گذرد، در آخرین ساعات روز معاملاتی هفته گذشته، سامانه رسمی بورس اوراق بهادار از افزایش نیم‌درصدی دامنه نوسان روزانه قیمت سهام خبر داد.
به گزارش خبرنگار ما، بر اساس اعلام بورس اوراق بهادار تهران از فردا دامنه نوسان قیمت از ۵/۳‌درصد به ۴‌درصد و دامنه حق تقدم از ۷‌درصد به ۸درصد افزایش می‌یابد. این در حالی است تعویق حذف دامنه نوسان که شرکت بورس اوراق بهادار پیش از این در گزارشی که به منظور افزایش نقدشوندگی بازار ارائه کرده بود، دامنه نوسان برای معاملات بورس را ۵‌درصد پیشنهاد کرده بود.
حال با گذشت حدود یک سال از این گزارش، سازمان بورس برای دومین بار با رشد نیم‌درصدی دامنه نوسان معاملات موافقت کرده است. بر این اساس در سال گذشته «سازمان» نیز با رشد نیم‌درصدی، دامنه نوسان معاملات را از ۳ به ۵/۳‌ و در حال حاضر نیز با نیم‌درصد دیگر افزایش به ۴‌درصد رسانده است. اتفاقی که از سیاست لاک‌پشتی و تدریجی سازمان بورس برای افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه حکایت دارد، چیزی که همه ارکان بازار همواره از نهادهای نظارتی و تصمیم‌ساز بورس خواستار شده‌اند.
در همین حال معاون مطالعات اقتصادی بورس تهران درباره دلایل تعیین دامنه نوسان ۴‌درصدی برای معاملات سهام گفت:‌سال گذشته بورس اوراق بهادار تهران گزارشی را برای افزایش نقدشوندگی بازار به شورای عالی بورس ارائه کرد که بر اساس آن پیشنهاد شده بود که دامنه نوسان سهام از ۳‌ به ۵‌درصد افزایش یابد؛ اما بر اساس تصمیم‌ سازمان بورس دامنه نوسان در سال گذشته فقط نیم‌درصد افزایش پیدا کرد و این سیاست در سه ماه اول امسال هم ادامه پیدا کرد تا این که چهارشنبه گذشته رسما افزایش نیم‌درصدی دیگر از دامنه نوسان و تعیین محدوده نوسان ۴‌درصدی به بورس اعلام شد. علی سنگینیان افزایش نیم‌درصدی دامنه نوسان در دو نوبت را ناشی از سیاست سازمان بورس مبنی بر افزایش تدریجی نقدشوندگی بازار اعلام کرد.
تغییرات اساسی در گره معاملاتی
وی در پاسخ به این پرسش که در ظاهر برخی دیگر از پیشنهادهای بورس در آیین‌نامه جدید معاملات تعویق حذف دامنه نوسان در نظر‌گرفته شده است، گفت: دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در کمیته تدوین مقررات بورس نهایی شده و هیات‌مدیره سازمان بورس در رابطه با آن باید تصمیم‌گیری کند که در آن برخی از سیاست‌های افزایش نقدشوندگی برای بازار سهام اتخاذ شده است.
وی افزود: در دستورالعمل جدید اجرایی نحوه انجام معاملات، مقررات مربوط به دستورالعمل‌گره معاملاتی با اصلاحاتی مواجه شده است که از جمله آن می‌توان به تغییر تعریف‌گره معاملاتی و کاهش زمان مشمول شدن نمادها در‌گره معاملاتی از ۱۰ روز به ۳ روز و حذف حجم مبنا و افزایش دامنه نوسان برای شرکت‌های مشمول‌گره معاملاتی اشاره کرد. سنگینیان از بازگشایی نمادها به صورت حراج و بدون دامنه نوسان و کاهش مدت زمان توقف نمادها به عنوان دیگر نکات در نظر‌گرفته شده در دستورالعمل اجرایی معاملات یاد کرد و افزود: همه این موارد جزو پیشنهادهای بورس تهران بوده که برخی از این پیشنهادها با اصلاحاتی در دستورالعمل اجرایی معاملات در نظر‌گرفته شده است.
او تعیین قیمت پایانی سهام بر اساس حراج پایانی را از دیگر پیشنهادهای بورس در گزارش نقدشوندگی ذکر کرد و افزود: به احتمال بسیار زیاد از این پیشنهاد هم در دستورالعمل جدید انجام معاملات استفاده خواهد شد.
در آرزوی بورس هنگ‌کنگی
اما معامله‌گران بازار به ویژه آنهایی که در یکی دو سال اخیر به جمع معامله‌گران بورس تهران پیوسته‌اند، همواره این سوال را در ذهن خود تکرار می‌کنند که چرا سود و زیان ما در بازار سرمایه محدود به ۵/۳‌درصد شده و چرا مثل بورس‌بازان هنگ‌کنگی نمی‌توانیم ۱۰۰‌درصد سرمایه خود را در سود بگیریم.
سابقه دامنه نوسان
در دوره‌های گذشته و در زمان دبیر کلی میرمطهری (از ۷۸ تا ۸۲)، دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌ها ۵‌درصد و بدون اعمال حجم مبنا بود؛ اما به هنگام رشد مداوم سهام در اواخر سال ۸۱، این دامنه به ۵/۲ و یک‌درصد کاهش یافت. در آن زمان دامنه نوسان شرکت‌ها با P/E بین ۵/۵ تا ۵/۷ به ۵/۲‌درصد و بالاتر از ۵/۷ به یک‌درصد محدود ‌شد؛ اما به طور کلی دامنه نوسان ۵/۲ و یک‌درصد حداکثر مربوط به ۳۰ شرکت می‌شد.
در زمان دبیرکلی عبده تبریزی (از سال ۸۲ تا ۸۴) این محدوده به ۵‌درصد و بدون در نظر‌گرفتن متغیر P/E سهام شرکت‌ها تغییر یافت؛ اما پس از مدتی از اهرم حجم مبنا استفاده شد که بر اساس آن باید روزانه تعداد مشخصی از سهام شرکت‌ها مورد داد‌و‌ستد قرار می‌گرفت تا افزایش یا کاهش ۵‌درصدی نرخ، مشمول سهام شرکت‌ها ‌شود.
از طرف دیگر علاوه بر محدوده نوسان و حجم مبنا، عدم فروش سهام تا ۳ روز کاری نیز اعمال می‌شد که محدودیت در فروش سهام باعث شده بود که دیدگاه اکثر سهامداران کوتاه باشد؛ اما از سال ۸۵ امکان فروش سهام به یک روز کاری تغییر کرد و زمینه تحول در امر مبادلات را به وجود آورد.
محدودیتی به نام حجم مبنا؟
حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد. حجم مبنا برای کنترل رشد بی رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲تصویب شد. براین اساس در ابتدای این قانون و در سال۸۲ اساس براین بود که ۱۵‌درصد از سهام کل یک شرکت طی یک سال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال ۲۵۰روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم ۶صدم درصد تعداد کل سهام شرکت می‌شد؛ اما از ابتدای سال ۱۳۸۳ این قانون تغییر کرد و از ۱۵درصد به ۲۰‌درصد افزایش یافت و حجم معاملات روزانه به ۸صدم‌درصد کل سهام شرکت افزایش یافت.
در بورس اوراق بهادار ایران حجم مبنا به منظور اطمینان از اینکه تغییر قیمت‌ سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس حاصل از معامله حداقل تعداد معینی از سهام شرکت است، تعریف و برای محاسبه آن ضریب هشت در هزار در تعداد سهام تمام شرکت‌ها صرف ‌نظر از اندازه آن‌ها اعمال‌ شد. با توجه به اینکه در مورد شرکت‌های بزرگ هدف مذکور با حجم مبنای کمتری نیز حاصل می‌شود، لذا هیات‌مدیره شرکت بورس تصمیم‌گرفت ضریب محاسبه حجم مبنای شرکت‌هایی را که سرمایه آن‌ها بیشتر از ۳هزار‌میلیارد‌ریال است از هشت در ده‌‌هزار به چهار در ده‌‌هزار کاهش دهد.
بر این اساس از تاریخ دوم تیر ۸۶ ضریب محاسبه حجم مبنای ۱۱ شرکت به چهار در ده‌هزار تغییر یافت که از جمله آنها می‌توان به فولاد مبارکه اصفهان ـ سایپا ـ سرمایه‌گذاری غدیر- ملی صنایع مس ایران ـ ایران خودرو- بانک پارسیان ـ سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی ـ سیمان فارس خوزستان ـ‌گروه بهمن سرمایه‌گذاری بانک ملی ایران ـ مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران اشاره کرد.
بررسی تغییرات دامنه نوسان
تغییر دامنه نوسان در بورس تهران اتفاق عجیبی نیست، و در طول تاریخ ۴۳ ساله بورس تهران به ویژه در دهه اخیر همواره اتفاق افتاده است، تا جایی که در نهم آذر ماه سال ۸۴بنا بر مصوبه هیات‌مدیره سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار، از تاریخ یکشنبه سیزدهم آذرماه همان سال دامنه نوسان قیمت به روزانه پنج‌درصد تغییر کرد. بر اساس مصوبه هیات مدیره سازمان کارگزاران مصوب ۱۲/۹/۱۳۸۴ با توجه به وضعیت جاری بازار، محدوده نوسان روزانه قیمت سهام از تاریخ ۱۳ آذرماه ۱۳۸۴ به حالت قبل از ۱۸/۸/۱۳۸۴ بازگشت. این موضوع به معنای آن بود که امکان تغییر قیمت سهام روزانه حداکثر به میزان پنج‌درصد افزایش یا کاهش است.
افزون بر این، در مقطعی دیگر براساس گزارش مدیریت بازار در راستای سلسله اقدامات شرکت بورس در خصوص افزایش نقد شوندگی بازار و بر اساس مصوبه هیات‌مدیره شرکت و تایید سازمان بورس اوراق بهادار از روز شنبه مورخ ۲۱/۲/۸۷ دامنه مجاز نوسان قیمت روزانه سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۲ به ۳‌درصد افزایش یافت که در آن زمان بورس تهران ابراز امیدواری کرده بود، با اجرای شرایط جدیدالذکر محدودیت نوسان قیمت، روان شدن بیشتر معاملات و بهبود نقد شوندگی را شاهد باشد و در نهایت در تاریخ ۱۶/۸/۸۸ به فعالان بازار سرمایه اعلام شد، در راستای افزایش نقدینگی سهام دامنه مجاز نوسان روزانه قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، از سه به سه و نیم‌درصد و برای حق تقدم سهام از ۶ به ۷‌درصد افزایش یافت. در همین راستا نیز حجم مبنای شرکت‌های با سرمایه ده‌میلیارد سهم و بیشتر از ۴ در ده‌هزار (۰۰۰۴/۰) به ۳ در ده‌هزار (۰۰۰۳/۰) تعداد سهام شرکت تغییر پیدا کرد.
گره‌گشایی از بازار!
از سوی دیگر در تیر ماه سال ۸۶ بود که به منظور افزایش نقد شوندگی و رفع‌گره معاملاتی از نماد شرکت‌های دارای صف فروش یا خرید، ضوابطی از سوی هیات‌مدیره بورس تصویب شد که از ۱۷ شهریور همان سال به اجرا درآمد.
این ضوابط جدید که گره معاملاتی نام گرفته بود، به وضعیتی اطلاق می‌شد که در آن یک نماد معاملاتی به‌رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌های با ۳‌میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ده جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره(به استثنای معاملات در نماد ژعمده)، کمتر از ۲۰‌درصد حجم مبنا باشد.
همچنین برای رفع‌گره معاملاتی، تاثیرحجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نماد مورد نظر، برای دوره مشخصی که از ۵ جلسه معاملاتی متوالی بیشتر نبود، حذف می‌شد.
افزون بر این، فهرست شرکت‌های دارای‌گره معاملاتی پس از تایید مدیرعامل بورس و دست‌کم یک روز پیش از حذف حجم مبنا، از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران به اطلاع عموم می‌رسید.
بر اساس این شرایط پس از رفع‌گره معاملاتی و روان شدن معاملات سهم یا خاتمه دوره پیش‌بینی شده، حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی سهام شرکت لحاظ می‌شد.
اما دیری نپایید که در ۱۸ شهریور ماه سال ۸۶، بورس اوراق بهادار در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که اجرای دستورالعمل رفع‌گره‌های معاملاتی تا اطلاع ثانوی به تعویق می‌افتد.
به گزارش روابط عمومی بورس اوراق بهادار تهران، علت این تعویق، رفع برخی ابهامات درباره اجرای این مصوبه اعلام شده بود.
ولی کمتر از یک ماه بعد اعلام شد، دستورالعمل رفع‌گره معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران از شنبه هفتم مهر ۸۶ اجرا می‌شود.
بر این اساس در این دستورالعمل، اصلاحات سازمان بورس و اوراق بهادار نیز اعمال و متن کامل دستورالعمل به این شرح اعلام شد.
۱.‌گره معاملاتی وضعیتی است که در آن یک نماد معاملاتی به‌رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌های با سه‌میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ده جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در نماد ژعمده)، کمتر از ۵‌درصد حجم مبنا باشد.
۲. برای رفع‌گره معاملاتی، تاثیر حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نماد مورد نظر، برای دوره مشخصی تعویق حذف دامنه نوسان که از ۵ جلسه معاملاتی متوالی بیشتر نیست، حذف می‌شود.
۳. فهرست شرکت‌های دارای‌گره معاملاتی براساس وضعیت سفارشات پایان جلسه معاملاتی و حجم معاملات آخرین ده جلسه معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا ساعت ۱۶ همان روز از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت این شرکت به اطلاع عموم می‌رسد. حذف حجم مبنا در جلسه معاملاتی روز بعد اعمال خواهد شد.
۴. پس از رفع‌گره معاملاتی یا خاتمه دوره پیش‌بینی شده در بند ۲، حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی سهام شرکت لحاظ می‌شود. در نهایت یک روز پس از اجرای دستورالعمل رفع گره معاملاتی سایت بورس تهران از معامله‌گران خواست در ارزیابی جو عمومی بازار به تاثیر اجرای دستورالعمل رفع‌گره‌های معاملاتی در کاهش شاخص‌ها توجه کنند.

انتقال صف بورس به منفی سه

اولین روز از اردیبهشت‌ماه نیز سپری شد و سهامداران که شاهد اجرای فاز جدیدی از طرح سیاست‌گذار برای احیای بورس بودند، دومین افت سنگین سهام در سال جدید را تجربه کردند.

به گزارش ایراسین، اولین روز از اردیبهشت‌ماه نیز سپری شد و سهامداران که شاهد اجرای فاز جدیدی از طرح سیاست‌گذار برای احیای بورس بودند، دومین افت سنگین سهام در سال جدید را تجربه کردند. دیروز دامنه نوسانی که از ۲۵ بهمن سال گذشته نامتقارن شده و به مثبت ۶ تا منفی ۲درصد تغییر کرده بود، یک‌درصد در سمت منفی افزایش یافت. سیاستی که البته همان‌طور که انتظار می‌رفت بهبودی در وضعیت بازار سهام ایجاد نکرد و تنها صف‌های فروش بودند که از منفی ۲درصد به منفی ۳درصد منتقل شدند. از این رو همچنان پیامدهای «فرمول معیوب احیای بورس» ادامه دارد. سیاست‌گذار که می‌توانست با حذف دامنه تعویق حذف دامنه نوسان نوسان یا حداقل افزایش محسوس آن، سریع‌تر به تعادل در این بازار دست یابد، حالا تنها روزهای اصلاحی بازار را کش داده و با فرسایشی که رقم زده، افق پیش‌روی بازار را تیره و تار کرده است. در این شرایط سهامداران ترجیح می‌دهند با هر تاکتیکی که شده است سرمایه خود را از این بازار نابالغ خارج کنند.

اولین روز معاملاتی اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ با اجرایی شدن دامنه نوسان نامتقارن جدید با ثبت دومین افت بزرگ شاخص سهام در سال جدید مصادف شد. این امر درحالی رقم خورد که تیر سیاست‌گذار بورسی باز هم به هدف نخورد و همچنان شاهد تعمیق رکود در معاملات و برقراری صف‌های فروش سنگین هستیم. این روزها دامنه نوسان نامتقارن به دغدغه جدید فعالان بازار تبدیل شده است. سیاست‌گذار بورسی نیز که بارها بر لزوم حذف این محدودیت تاکید کرده و آن را مانع یک بازار کارآ معرفی کرده، اما هیچ گامی برای حذف یا افزایش آن برداشته نمی‌شود. تنها کاری که سیاست‌گذار بورسی انجام داد و از اولین روز اردیبهشت (دیروز) اجرایی شد، افزایش یک درصدی دامنه نوسان منفی بود که بیشتر شبیه یک شوخی بود. اولین روز اجرایی شدن این دامنه نوسان جدید در محدوده مثبت ۶ تا منفی ۳ تنها قیمت سهامی بودند که از کف ۲ درصدی روزهای پیش از آن به کف ۳ درصدی نزول کردند و سبب افت بیش از یک درصدی نماگر اصلی بورس تهران شدند. نه در نقدشوندگی سهام فرجی حاصل شد و نه از طول صف‌های فروش سنگین انباشته شده در ماه‌های گذشته کاسته شد. موضوعی که البته مورد انتظار بود و جای تعجب چندانی نداشت.

خیلی زود دیر می‌شود

هر روز پیامدهای بیشتری از «فرمول معیوب احیای بورس» نمایان می‌شود. سیاست‌گذار که می‌توانست با حذف دامنه نوسان یا حداقل افزایش محسوس آن به تعادل بازار کمک کند با اقدامات پوپولیستی خود تنها روزهای اصلاحی بازار را کش داده است. فرسایشی که ایجاد شده، به بی‌اعتمادی فعالان بازار افزوده است. بیراه نیست اگر بگوییم با تداوم شرایط فعلی، افق روشنی روبه‌روی بازار دیده نمی‌شود و سهامداران نیز به این موضوع واقف شده‌اند و ترجیح می‌دهند با هر تاکتیکی که شده سرمایه خود را از این بازار خارج کنند. پس از آن حتی اگر سیاست درست اجرا شود، به تعادل رسیدن بازار به تعویق خواهد افتاد و شاید خیلی دیر اعتماد سرمایه‌گذاران جلب شود.

رکودی که پابرجاست

بر این اساس دومین ماه بهار شروع سرخی را برای عمده نمادهای بورسی و فرابورسی رقم زد. بزرگان بازار سهام که روز معاملاتی سه‌شنبه شاخص کل بورس و فرابورس را به محدوده مثبت کشانده بودند، روز چهارشنبه مغلوب فروشندگان شدند. این امر تعویق حذف دامنه نوسان شاخص کل بورس را مطابق با پیش‌بینی‌ها بار دیگر به محدوده منفی هدایت کرد و ۰۳/ ۱ درصد (بیش از ۱۲۵۰۰ واحد) از ارتفاع آن کاست. بر این اساس این نماگر بورسی هفته را با افت ۹/ ۲‌درصدی با ایستادن روی عدد ۲۰۷/ ۱ میلیون واحد پایان داد. در صورت تداوم عرضه‌ها در هفته آینده بار دیگر شاهد از دست دادن مرز روانی ۲/ ۱ میلیون واحد خواهیم بود.

پیشتازی بانکی‌ها و روز بد سیمانی‌ها

درحالی که عمده نمادهای بزرگ بورسی با فشار عرضه‌ها پایان سرخی داشتند، نماد معاملاتی «وبملت» به عنوان لیدر بانکی‌ها هرچند محدود اما در محدوده مثبت معاملات دیروز را پایان داد. گرچه جدال عرضه‌ و تقاضا در این نماد بانکی نیز کاملا محسوس بود. پیشرفت در مذاکرات برجامی و میل به کاهشی شدن ارز از جمله نکاتی است که توجه معامله‌گران را به سمت این نماد معطوف کرده است. روز چهارشنبه شرکت‌های سیمانی حاضر در بورس و فرابورس که به دلیل انتشار خبر افزایش ۴۰‌درصدی قیمت سیمان متوقف شده بودند بدون دامنه نوسان آماده بازگشایی شدند اما از آنجا که برخلاف انتظارات بسیاری از نمادهای گروه با افت محسوسی همراه شدند، ناظر بازار بازگشایی برخی از این نمادها را به روز کاری بعد منتقل کرد. تا زمانی که بورس اوراق بهادار به لطف تصمیمات غیرکارشناسانه این چنین میل به کاهش دارد، حتی خبرهای مثبت هم یارای مقابله با شدت عرضه‌ها را نخواهد داشت. باید دید روز شنبه ناظر بازار چه تصمیمی برای بازگشایی این نمادها خواهد داشت؟

ریسک افزایش رکود با فرار حقیقی‌ها

در جریان دادوستدهای روز چهارشنبه ارزش معاملات خرد (بورس و فرابورس) بار دیگر روند نزولی به خود گرفت و ۴۴ درصد نسبت به روز سه‌شنبه کاهش یافت. اجرایی شدن افزایش یک درصدی حد پایین دامنه نوسان نه تنها منجر به افزایش نقدشوندگی نشد، بلکه تفکر گسترش رکود در معاملات را تقویت کرد. به بیان دیگر ارزش صف فروش‌ها با افزایش ۱۱ درصدی نسبت به روز معاملاتی سه‌شنبه حدود سه برابر مجموع ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس بود. این در حالی بود که تنها یک سوم افرادی که در صف فروش بودند، موفق به فروش سهام خود شدند.

بر این اساس روز گذشته ارزش دادوستدهای خرد بورسی ۱۳۰۹ میلیارد تومان و ارزش معاملات خرد فرابورسی ۳۱۴ میلیارد تومان رقم خورد. «وبملت» با ارزش ۱۲۶ میلیارد تومان در صدر معاملات خرد بورسی قرار داشت. «وملل» فرابورسی دیروز هم بیشترین ارزش معاملات خرد فرابورس را به خود اختصاص داد.

در حالی که روز سه‌شنبه شاهد تحرکات هرچند اندک از سوی حقیقی‌ها بودیم اما این امر در جریان معاملات چهارشنبه نه‌تنها تداوم نیافت، بلکه شاهد خروج هرچه بیشتر نقدینگی از گردونه معاملات توسط این دسته از سهامداران بودیم. به این ‌ترتیب سهامداران حقوقی روز گذشته نیز خالص خرید ۴۷۴ میلیارد تومانی رقم زدند. سهام دو گروه «بانک و فلزات اساسی» با خالص خرید در مجموع ۲۶۴ میلیارد تومانی، در صدر خریدهای سهامداران عمده قرار داشت. در مقابل حقیقی‌ها دیروز در هیچ یک از صنایع خالص خرید مثبتی نداشت. به صورت تک‌سهم اما نماد معاملاتی «پترول» با خالص خرید ۸/ ۲ میلیارد تومانی، بیش از سایر نمادها توجه سهامداران خرد را به خود جلب کرد.

بورس چهارشنبه از دریچه آمار

در روزی که شاخص کل بورس تهران با افت ۰۳/ ۱ درصدی همراه شد، از ۳۱۲ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۹ سهم (۲/ ۳ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۵۵ سهم (۵۰ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار هیچ یک از نمادها صف خرید تشکیل ندادند اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش سنگین در ۲۶۶ نماد بورسی (۸۵ درصد) به ارزش ۲۸۳۳ میلیارد تومان بودیم.

در فرابورس ایران نیز در روزی که آیفکس افت ۳/ ۰ درصدی را ثبت کرد، ۱۲۱ نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی ۶ سهم (۵ درصد) مثبت و ۷۶ سهم (۶۳ درصد) منفی بود. در این بازار ۲ نماد (۶/ ۱ درصد) صف خریدی به ارزش ۴۸ میلیارد تومان تشکیل دادند اما ۱۰۰ نماد (۸۳ درصد) نیز با صف فروشی به ارزش ۱۳۸۲ میلیارد تومان مواجه شدند.

بازار پایه نیز روز گذشته میزبان دادوستد ۹۶ نماد بود. در این میان ۱۰ سهم (۴/ ۱۰‌درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد ۶۰ سهم (۵/ ۶۲ درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۱۰ نماد (۱۰ درصد) صف خریدی به ارزش ۴/ ۸۶ میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۷۹ نماد (۸۲ درصد) با ارزشی بالغ بر ۱۰۷۸ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.

آیا حذف دامنه نوسان بورس،بازار سرمایه را نجات خواهد داد؟

به گفته کارشناسان،در صورت حذف یکباره دامنه نوسان از بازار سرمایه، بازار گیج می‌شود و مجدد اتفاق سال ۸۴ برای بازار سرمایه رخ می‌دهد.

با توجه به صحبت های اخیر در مورد حذف دامنه نوسان بورس و اهمیت این موضوع و تأثیر آن بر بازار سرمایه، ضروری است که در صورت حذف یکباره نوسانات از بازار سرمایه، تمام جنبه های آن بررسی شود.

کارشناسان با توجه به صحبت های اخیر امیر هامونی مدیر عامل فرابورس ایران که درباره حذف کامل دامنه نوسان از بازار سرمایه و افزایش دامنه نوسان به ۱۰ درصد، حذف دامنه نوسان را بهترین گزینه دانسته بود، اظهار داشتند: در صورتی که هم اکنون اقدام به حذف کامل دامنه نوسان از بازار سرمایه شود، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟در حال حاضر، بزرگترین نگرانی فعالان بازار از جمله کسانی که در ماه دوم سال 1399وارد بازار سرمایه شده اند، کاهش نسبت نقدینگی معاملات است که منجر به کاهش قابل توجه معاملات نیز شده است.

حذف دامنه نوسان به یک باره از بازار سرمایه چه پیامدی خواهد داشت؟

در صورت حذف یکباره دامنه نوسان از بازار سرمایه، بازار گیج می‌شود،مسئله اصلی ایجاد دامنه نوسان نامتقارن توسط نهاد ناظر حمایت از سهامداران خرد بود.در حال حاضر نتیجه این امر به ضرر این افراد خواهد بود و مجبور خواهند شد دارایی های تعویق حذف دامنه نوسان خود را از بازار سرمایه خارج نموده و به به سایر بازرهای موازی بروند.

اگر دامنه نوسانات به محدوده 5+ تا 5- بازگردد، نگرانی بسیاری از سهامداران برطرف خواهد شد،در این حالت، سهامدار به دلیل صف فروش در سهمی که در حجم معاملات نمی افتد، مجبور به فروش سهم بنیادی خود نخواهد بود.

در روزهای اخیر، فعالان بازار به محض جمع آوری سهام، به دلیل قفل شدن و محرومیت از فروش سهام دیگر، سهامداران اقدام به فروش سهام شاخص ساز خود می کنند و این سیاست اشتباه است و باید در اسرع وقت مورد تجدیدنظر قرار گیرد، زیرا آسیب جدی به ویژه از نظر اعتماد سازی به اقتصاد و بازار سرمایه وارد می کند.

حذف دامنه نوسان چه مزایا و معایبی برای بازار سرمایه به دنبال دارد؟

اگر دامنه نوسانات محدودتر باشد، به دنبال آن جو عمومی بازار، تراکم نقدینگی در یک سهام یا تراکم عرضه در سهام دیگر، باعث از بی رفتن تحلیل کارشناسان بازار سرمایه خواهد شد.

وقتی گزارش های تحلیلی که مدعی به خرید و فروش در بازار سرمایه هستند کنار گذاشته شود، بازار ناگهان به صورت یک قرعه و شانس تبدیل می شود.

با توجه به ورود ۴۰ میلیون کد حقیقی در سال ۹۹ به بازار سرمایه، هم اکنون این ظرفیت در بازار برای حذف دامنه نوسان وجود ندارد، هر چند باید دامنه نوسان مانند، اغلب بازار‌های دیگر برداشته شود، اما به علت عدم وجود ظرفیت در دو حالت، خروج از وضعیت فعلی و افزایش حداقل دو برابری دامنه نوسان مثبت و منفی، که افراد صرفا با اتکا به تحلیل کارشناسی و نه با نگاه به صف‌های خرید و فروش، تصمیم به خرید و فروش سهام می‌گیرند.

اگر به حذف دامنه نوسان اقدام شود،مشکلی پیش می‌آید؟

اگر دامنه نوسانات به صورت تدریجی برداشته شود، سودمند است، اما اگر دامنه نوسانات همانند سال 1384 یک باره برداشته شود، بازار به شدت صعود می کند و پس از آن به شدت سقوط می کند.طبق صحبت هامونی، تحت شرایطی و با تامین یکسری از زیر ساخت ها، حذف دامنه نوسان را برای بهبود بازار سرمایه انتخاب می‌کنند.

اگر اکنون اقدام به حذف دامنه نوسان بشود،بازار سرمایه 15٪تا%20 سقوط می کند و سپس به تعادل می رسد.در هر صورت، برای بهبود شرایط بازار،باید دامنه نوسان را حذف نمایند، اما بهتر بود که این اقدام در اسفند 1399 انجام میپذیرفت.شاید حتی یک ماه دیگر بدتر شود با اینکه اگر هم اکنون اقدام به حذف دامنه نوسان کنند، ابتدا سبب ریزش بازار می شود ولی در ادامه سبب بازگشت نقدینگی به بازار خواهد شد.

هر چه به زمان انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم، احتیاط در دستور کار فعالان بازار قرار می‌گیرد و حجم معاملات کاهش می‌یابد و در این صورت فروشندگان بیشتری به بازار اضافه می‌شوند.

مزایا و معایب حذف دامنه نوسان چیست؟

مهم‌ترین مزیت آن از بین رفتن صف‌های خرید و فروش در بازار سرمایه با حذف دامنه نوسان است. زیرا صف خرید و فروش عامل تصمیم گیری افراد برای خرید و فروش سهام است و در این صورت نقدشوندگی در بازار افزایش می‌یابد و پول‌ها بلوکه نمی‌شود.

ولی به علت اینکه، افرادی که در بازار سرمایه هستند از دانش کافی برخوردار نیستند و هیجانی تصمیم می‌گیرند، شاهد نوسانات زیادی در بازار سرمایه خواهیم بود که این نوسانات، ضرر و زیان زیادی را با خود به دنبال خواهد داشت.هم اکنون بازار سرمایه شرایط لازم را ندارد و باید ابتدا بازار به تعادل برسد و سپس اقدام به حذف دامنه نوسان کنند.

طرح حذف دامنه نوسان تنها باید برای بخشی از بازار اجرا شود

از بین بردن دامنه نوسانات با گسترش دامنه نوسانات متفاوت است، اینکهدامنه نوسانات به تدرج باز شود اتفاق خوبی خواهد بود،اما در حال حاضر، بازار به آن بلوغ و عمق نرسیده است تا دامنه نوسانات را کاملا از بین ببرد.

در پیش گشایش برخی سهام دیده شده است که، سهمی با دامنه نوسان باز، بازگشایی می‌شود و ما در آن سهم شاهد دستکاری قیمت هستیم و معاملات ابطال می‌شود؛ بنابراین حذف دامنه نوسان برای کل بازار، به صلاح نیست.

البته ما سهامی داریم که دارای شناوری مناسبی هستند و بازارگردان و سهامدار خوبی دارند و حذف دامنه نوسان برای این نوع سهام مشکل ساز نیست و می‌توان برای این نوع شرکت‌ها در بازار دیگری مثل، بازار اول بورس، اقدام به حذف دامنه نوسان کرد.

با توجه به بلوغ و شناوری بازار سرمایه، اجرای حذف دامنه نوسان برای تمام بازار به صلاح نیست و ما در این خصوص شاهد تجربیات تلخی نیز بودیم و باید حذف دامنه نوسان برای بخشی از بازار اجرا شود.

در پایان با بررسی نظرات مختلف کارشناسان، می‌توان نتیجه گرفت، حذف دامنه نوسان باید به صورت پلکانی و ابتدا برای بخشی از سهام با شناوری مناسب در بازاری دیگر صورت گیرد تا معضلی دیگر برای بازار سرمایه ایجاد نشود.

نوبت اصلاح بزرگ در بورس تهران

بورسان : تشییع پیکر شهید فخری‌زاده، ادامه صعود بورس، تیم بایدن، یکسالگی کرونا و ادامه مذاکرات اوپک پلاس مهم‌ترین عناوین مطبوعات امروز بودند.

روزنامه کیهان با تیتر «فرماندهان نظامی تاکید کردند روز مجازات دور نیست» به سخنان وزیر دفاع و فرمانده کل سپاه پاسداران در مراسم تشییع پیکر مطهر شهید فخری‌زاده پرداخته که اظهار کرده‌اند هیچ جنایت، ترور و کار احمقانه‌ای نزد ملت ایران بی‌پاسخ نخواهد ماند.

روزنامه دنیای اقتصاد با تیتر «خروج خرس‌ها از بورس» به رشد ۲۰ درصدی شاخص کل از کف قبلی اشاره می‌کند. محدوده‌ای که در ادبیات مالی به آن پایان فاز خرسی گفته می‌شود. بر این اساس، تاکید شده است که فرصت طلایی برای حذف دامنه نوسان ایجاد شده و مقام ناظر باید به سمت اصلاحات ساختاری برود که از «ابرنوسان‌های مخرب» جلوگیری کند. هفته گذشته بود که این روزنامه نظرسنجی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری از مدیران حرفه‌ای را منتشر کرده بود و حدود ۹۳ درصد اعلام کرده بودند با باز شدن دامنه نوسان پدیده صف‌نشینی از بین می‌رود.

دنیای اقتصاد در عکس یک خود به «تیم اقتصادی چپ در کاخ سفید» توجه کرده است. به نوشته این روزنامه، در شرایطی که ترامپ به دنبال پیگیری‌های حقوقی تغییر نتایج انتخابات است، بایدن در حال تشکیل کابینه است. وی عمده تیم اقتصادی خود را از افرادی انتخاب کرده که در دوره اوباما با وی کار کرده‌اند و دیدگاه‌های چپی و بیشتر طرفدار نیروی کار دارند. از نکات دیگر تیم بایدن تنوع نژادهاست که برخی می‌گویند در راستای رفع اتهامی بود که به وی درباره تصمیمات نژادپرستی می‌زدند. همچنین زنان نقش ویژه‌ای در تیم بایدن به ویژه در بخش رسانه‌ای دارند.

روزنامه همشهری با عنوان «روزی که جهان تغییر کرد» به سالروز نخستین مورد ابتلای کرونا در کشور چین اشاره کرده است. به نوشته همشهری پنج تحول در این یک سال رخ داده است. اول کوچک شدن اقتصادها در جهان. دوم تغییر ذائقه سیاسی که ضد جریان‌های پوپولیستی و به طور خاص علیه دونالد ترامپ کار کرد. سوم تحول کار و زندگی شهری که برای همه نحوه زندگی کنونی و تغییرات آن ملموس است. چهارمین موضوع به تنفس محیط زیست برمی‌گردد که با کاهش ترددها کمی آرامش نسبی به وضعیت آب و هوایی برگشته است. پنجم محوریت شدن علم و پزشکی است که برای کشف واکسن کرونا محور اصلی اخبار و سرمایه‌ها شده است.

بلومبرگ نیز در تیتر یک بخش خاورمیانه خود به تاخیر نشست اوپک پلاس اشاره کرده که پس از اختلافات متعدد ادامه مذاکرات آنها به ۳ دسامبر (پنجشنبه) موکول شده است.

👈👈👈 بررسی اقتصادی روزنامه‌های صبح ایران را به طور کامل هر روز می‌توانید ساعت ۸:۳۰ دقیقه در تعویق حذف دامنه نوسان برنامه زنده شمارش معکوس بورسان ببینید

صفحه اول روزنامه کیهان سه‌شنبه ۱۱ آذر ۹۹ صفحه اول روزنامه دنیای اقتصاد سه‌شنبه ۱۱ آذر ۹۹ صفحه اول روزنامه همشهری سه‌شنبه ۱۱ آذر ۹۹ تیتر یک بخش خاورمیان بلومبرگ از تعویق نشست اوپک پلاس

استقبال بازار سهام از حذف معاملات گروهی

معاون بازار شرکت بورس به استقبال بازار از حذف معاملات گروهی"ددد" اشاره کرد و گفت: با حذف معاملات گروهی، معاملات شفاف‌تر شده و رعایت انصاف انجام می شود.

معاون بازار شرکت بورس به استقبال بازار از حذف معاملات گروهی"ددد" اشاره کرد و گفت: با حذف معاملات گروهی، معاملات شفاف‌تر شده و رعایت انصاف انجام می شود.

علی صحرایی-معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران-در گفت‌وگو با خبرنگار بورس خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، به استقبال بازار سرمایه از حذف معاملات گروهی"ددد" اشاره کرد و گفت: حذف معاملات گروهی یکی از آرزوهای سرمایه‌گذاران بود که محقق شد زیرا با حذف "ددد" انصاف در معاملات رعایت می‌شود.

وی افزود:بر این اساس با تقاضای سرمایه‌گذاران و کارگزاران شرایط حذف "ددد" در بازار سرمایه فراهم شد و بازار به این حذف پاسخ مثبت داد.

صحرایی با بیان اینکه همواره تغییر شرایط با موانعی رو به رو است، عنوان کرد:شاید حذف ددد مشکلات اجرایی جزیی داشته باشد اما منافع و مزایای حذف بیشتر از معایب آن است.

معاون شرکت بورس در خصوص دستیابی به اهداف حذف معاملات گروهی گفت:با اجرایی شدن حذف معاملات گروهی از ابتدای هفته، درخواست خرید سرمایه‌گذاران بلافاصله اجرا می شود و از سوی دیگر حذف "ددد" از دیدگاه نظارتی برای بازار سرمایه مفید است و همه چیر را شفاف تر کرده و راحت تر انجام می‌دهد.

وی در مورد علت تاخیر حذف معاملات گروهی در بازار سرمایه گفت:علاوه بر دیدگاه کارگزاران در سال‌های گذشته که مانع از حذف ددد می شد، محدودیت‌های سامانه معاملاتی باعث شد تا با استفاده از معاملات گروهی محدودیت‌های سامانه کاهش یابد.

صحرایی ادامه داد: بنابراین در حال حاضر که سامانه معاملات ارتقا یافته و معاملات برخط توسعه یافته است، حذف ددد ممکن شد و موجب شد تا با حذف آن وزن معاملات برخط افزایش یابد.

به گفته صحرایی در حال حاضر 30 درصد ارزش معاملات به معاملات برخط اختصاص دارد.

به گزارش ایسنا، پس از انجام بررسی‌ها لازم از سوی سازمان بورس، معاملات گروهی (بدون نام) از روز شنبه 18 آبان ماه در بورس تهران حذف شد تا گامی جدی برای افزایش شفافیت معاملات و عادلانه کردن آن برداشته شود.

بر این اساس کانون کارگزاران در حالی موافقت خود را با حذف معاملات گروهی اعلام کرد که پیشنهاداتی همچون افزایش زمان معاملات، حذف نشدن "ددد" از عرضه‌های اولیه و افزایش دامنه نوسان را ارائه داد که بر این اساس قرار است از روز چهارشنبه 29 آبان ماه زمان جلسه معاملاتی کلیه بازارها نیم ساعت افزایش یافته و از ساعت 12 به 12 و 30 دقیقه تغییر ‌یابد و همچنین این معاملات از عرضه‌های اولیه حذف نشود.