حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟

Bullish volume action

اندیکاتور OBV چیست؟ فیلم آموزشی کار با اندیکاتور OBV

اندیکاتورها ابزارهایی هستند که در تحلیل تکنیکال بسیار به درد شما می‌خورند. انواع گوناگونی از اندیکاتورها وجود دارد و برخی از آنها بسیار بنیادی و قدیمی و برخی دیگر جدیدتر هستند. البته شما می‌توانید بدون استفاده از اندیکاتورها نیز دست به معامله بزنید و صرفا از معامله با پرایس اکشن استفاده کنید. اما بسیاری از معامله‌گران ترجیح می‌دهند هم پرایس اکشن را تحلیل کنند و هم از یک یا چند اندیکاتور برای تشخیص سیگنال‌هایی استفاده کنند که شاید پرایس اکشن به تنهایی آنها را مشخص نکند.

در این مقاله مشخصا اندیکاتوری به نام OBV یا حجم تعادلی را خواهید آموخت. این اندیکاتور به شما کمک می‌کند که بر حسب حجم معاملات روندها را پیشبینی کنید و بفهمید چه زمانی دست به خرید یا فروش بزنید.

---در این ویدیو کوتاه و مختصر با اندیکاتور حجم تعادلی (OBV) آشنا شوید---

اندیکاتور OBV یا حجم تعادلی چیست؟

اکثر اندیکاتورهایی که در فارکس و دیگر بازارها با آنها سر و کار دارید بر اساس قیمت‌ها محاسبه می‌شوند، مثلا اندیکاتورهایی مانند میانگین متحرک، RSI، بولینگر و غیره همگی از قیمت‌ها و پرایس اکشن برای محاسبه استفاده می‌کنند.

اما اندیکاتور حجم تعادلی یا OBV از این نظر تفاوتی اساسی دارد، این اندیکاتور نه بر اساس قیمت‌ها، بلکه بر اساس حجم معاملاتی محاسبه می‌شود.

ایده پشت اندیکاتور OBV این است که بر اساس حجم معاملات می‌توان تا حدی روندهای آتی و نقاط معکوس شدن یا چرخش روند را پیشبینی کرد. این اندیکاتور توسط جوزف گرانویل ابداع شد. او اعتقاد داشت که در بازارهای معاملاتی مانند بورس و فارکس ما دو نوع بازیگر عمده داریم:

۱) معامله‌گران بزرگ یعنی شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی و تعاونی، و اینگونه نهادها؛

۲) سهامداران و معامله‌گران خرد، یعنی افرادی که به طور شخصی دست به خرید و فروش می‌زنند.

از نظر گرانویل، وقتی که بازیگران بزرگ دست به خرید یا فروش سهام می‌زنند، حجم (Volume) تغییر زیادی می‌کند اما قیمت بلافاصله به همان اندازه واکنش نمی‌دهد، اما پس از مدت‌زمانی این تغییرات حجم روی قیمت و روند تاثیر می‌گذارد. بگذارید با مثالی از فارکس این مساله را توضیح دهیم:

مثلا ممکن است در فارکس بازیگران بزرگی مانند بانک‌ها به مقدار زیادی دست به خرید EUR/USD بزنند (یورو بخرند و دلار بفروشند) اما قیمت بلافاصله چندان تغییر نکند. اما پس از مدتی این حجم بالای خرید توسط بازیگران بزرگ باعث می‌شود که قیمت کم‌کم روندی صعودی پیدا کند و بازیگران خرد نیز با اتکا به این وضعیت و نگاه به عملکرد معامله‌گران بزرگ، به این قطار بپیوندند و دست به خرید بزنند. در این نقطه روند صعودی قوی شکل می‌گیرد. اما معامله‌گران بزرگی که از آنها سخن گفتیم به دنبال سودگیری هستند، پس آنها صبر می‌کنند تا قیمت به سقف مطلوب آنها برسد و سپس دست به فروش می‌زنند و تدریجا پس از آن دوباره تحت تاثیر این اقدام ممکن است روند کلی تحت تاثیر قرار بگیرد و نزولی شود و دوباره معامله‌گران خرد نیز به دنبال این روند راه بیفتند و روند نزولی تقویت شود. مشابه همین اتفاق می‌تواند در بورس و سهام نیز رخ دهد.

این مبنای کار اندیکاتور OBV یا حجم تعادلی است و این اندیکاتور سعی می‌کند بر اساس همین تغییرات در حجم معاملات پیشبینی کند که روندها در کجا صعودی و در کجا نزولی می‌شوند.

فرمول محاسبه اندیکاتور OBV یا حجم تعادلی

برای محاسبه میزان OBV یا حجم تعادلی در هر دوره، باید ابتدا نگاه کرد که آیا قیمت آخر معاملات آن دوره بالاتر از قیمت آخر دوره پیش است یا پایینتر. مثلا فرض کنید این دوره یا تایم فریم شما روزانه باشد:

• اگر قیمت آخر دیروز بالاتر باشد، شما OBV روز قبل را با حجم معاملاتی امروز جمع می‌زنید تا OBV امروز به دست بیاید.
• برعکس، اگر قیمت آخر امروز پایینتر از دیروز باشد، باید OBV روز قبل را منهای حجم معاملاتی امروز کنید تا OBV امروز به دست بیاید.
• اگر هم قیمت آخر دیروز با قیمت آخر امروز یکسان باشد، OBV یا حجم تعادلی امروز برابر با حجم تعادلی دیروز می‌شود.

در فرمول بالا OBV همان حجم تعادلی امروز، OBV_prev حجم تعادلی دیروز، و volume حجم معاملاتی امروز است.

همانطور که متوجه شدید، خود OBV اولیه، یعنی اولین OBV که مبنای تمامی محاسبات بعدی شما قرار می‌گیرد (در اینجا OBV دیروز) محاسبه نمی‌شود، بلکه به صورت دلخواه مقداری (مثلا صفر) به آن می‌دهید و برای روزهای آتی از این فرمول استفاده می‌کنید. شاید عجیب به نظر برسد اما علت را در پایین خواهید دید.

مثال استفاده از اندیکاتور OBV یا حجم تعادلی

چیزی که در استفاده از OBV مهم است نه مقدار عددی آن، بلکه نوسانات و تغییرات آن است. اساس تحلیل با استفاده از اندیکاتور OBV این است که شما اعتقاد دارید پول هوشمند یا همان پولی که توسط معامله‌گران بزرگ (صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، بانک‌ها و چنین نهادهایی) معامله می‌شود رفتاری متفاوت با معامله‌گران خرد دارد.

در مطالعه اندیکاتور OBV، به عنوان یک تحلیلگر شما سعی می‌کنید از یک طرف حجم معاملات نگاه کنید و از طرف دیگر قیمت را زیر نظر داشته باشید و رابطه این دو (تغییرات قیمت و تغییرات حجم) را بررسی کنید. مثلا اگر شاهد باشید که حجم خرید ناگهان به مقدار زیادی بالا رفته، اما قیمت تغییر چندانی نکرده است، می‌توانید حدس بزنید که احتمالا معامله‌گران بزرگ و سازمانی در حال معاملات بزرگی هستند که ممکن است در روزهای آتی روی روند تاثیر بگذارد و روندی صعودی یا نزولی ایجاد کند و معامله‌گران خرد نیز به آن روند بپیوندند.

برای مثال در نظر بگیرید که برای پنج روز متوالی معاملات جفت ارز EUR/USD بدین صورت باشد:

روز ۱) قیمت آخر = ۱.۵ و حجم = ۲۵۰۰۰

روز ۲) قیمت آخر = ۱.۴ و حجم = ۳۰۰۰۰

روز ۳) قیمت آخر = ۱.۴ و حجم = ۲۶۰۰۰

روز ۴) قیمت آخر = ۱.6 و حجم = ۵۰۰۰۰

روز ۵) قیمت آخر = ۱.7 و حجم = ۵۵۰۰۰

اگر OBV یا حجم تعادلی روز اول را برابر صفر در نظر بگیریم، در روز دوم قیمت آخر پایینتر از روز قبل بوده، پس داریم:

حجم تعادلی روز دوم = ۳۰۰۰۰-۰ که برابر با ۳۰۰۰۰- می‌شود.

در روز سوم قیمت آخر با روز پیش یکسان است، پس حجم تعادلی این روز با روز دوم برابر و همان ۳۰۰۰۰- است.

در روز چهارم قیمت آخر بیشتر از روز قبل است، پس داریم:

حجم تعادلی روز چهارم = ۵۰۰۰۰ + ۳۰۰۰۰- که برابر با ۲۰۰۰۰ می‌شود.

و در روز پنجم باز قیمت بالاتر رفته، پس داریم:

حجم تعادلی روز پنجم = ۵۵۰۰۰ + ۲۰۰۰۰ که برابر با ۷۰۰۰۰ می‌شود.

در روز چهارم بر حسب تغییرات قابل توجه حجم تعادلی می‌توان نتیجه گرفت که احتمالا معامله‌گران بزرگ دست به خرید با حجم بالا زده‌اند. در این شرایط باید به پرایس اکشن و روندها توجه کرد چون ممکن است روند صعودی یا نزولی مشخصی (بر حسب این که این معامله‌گران بزرگ دست به خرید یا فروش بزنند) ایجاد شود.

جمع بندی

در پایان به برخی سوالات که ممکن است درباره اندیکاتور OBV برای شما مطرح باشد می‌پردازیم. می‌توانید در قسمت نظرات باقی سوالات یا نظرات خود را مطرح کنید.

آیا اندیکاتور حجم تعادلی (OBV) به تنهایی قابل استفاده است؟

از اندیکاتور OBV باید در کنار تحلیل پرایس اکشن و همچنین اندیکاتورهای دیگر که روند را به شما نشان بدهند مانند میانگین متحرک، و اندیکاتورهایی که قدرت روندها را نشان بدهند، مانند ADX (شاخص جهت‌دار میانگین) و RSI (شاخص قدرت نسبی) استفاده کرد. این اندیکاتور صرفا می‌تواند به شما نشان بدهد که چه زمانی تغییرات حجمی حاصل از معاملات بازیگران بزرگ سازمانی می‌تواند جمعیت بازار را به دنبال خود بکشاند و روندی مشخص را ایجاد کند. اما لزوما سقف و نقطه معکوس شدن این روند را به شما نشان نمی‌دهد.

محدودیت‌های اندیکاتور OBV چیست؟

بهتر است اندیکاتور حجم تعادلی یا OBV را به همراه اندیکاتورهایی که داده‌های قبلی را لحاظ می‌کنند، مانند میانگین متحرک (MA) یا شاخص جهت‌دار میانگین (ADX) استفاده کنید چون به تنهایی OBV ممکن است سیگنال‌های کاذب تولید کند. نقطه قوت این اندیکاتور نشان دادن تغییرات حجمی بزرگ در معاملات است اما ممکن است شاهد تغییرات حجمی ناگهانی باشید که روندی خاص در پی آنها ایجاد نمی‌شود. مثلا ممکن است یک رویداد اقتصادی (مثلا اعلام یک آمار مهم) باعث تغییرات حجمی حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ زیاد شود و یا بازیگرانی بزرگ دست به معامله در حجم بالا بزنند اما در پی آن روندی ایجاد نشود. چنین رخدادهایی همچنین می‌توانند این اندیکاتور را برای چندین دوره دچار کاهش دقت کنند چون OBV هر دوره بر اساس مقدار آن در دوره قبل محاسبه می‌شود.

حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن

یادگیری تجزیه و تحلیل تکنیکال به‌عنوان شاخصی است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با استفاده از آن بتوانند زمان مناسب برای ورود یا خروج به سهم و همچنین اطلاعات قیمتی مهم در رابطه با آن را به دست آورند. به‌علاوه این اطلاعات به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد که بتوانند خوب یا بد بودن تجارت خود را تعیین کرده و نسبت به آن تصمیم‌گیری بهتری نمایند. بنابراین می‌توان گفت که تحلیل صحیح سهام با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف باید برای تریدرها مهم باشد. در این میان، مبحث حجم معاملات به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشخصه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود که بسیاری از افراد تازه‌کار هیچ توجهی به آن ندارند. از این رو بر آن شدیم تا در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی مفهوم حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن بپردازیم.

حجم معاملات در بورس چیست؟

حجم معاملات در بورس عبارت است از تعداد سهام معامله شده (خرید و فروش) که در یک بازه‌ی زمانی خاص (مثلاً یک روز کاری، یک ماه یا یک هفته) انجام می‌شود. حجم معاملا‌ت می‌تواند برای تمام بخش‌های بازار همچون شاخص بورس، شاخص صنعت و یا سهم خاص مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد چارلز داو:“حجم معاملات به‌عنوان یک اندیکاتور ثانویه و حمایتی با پتانسیل رفتار قیمتی سهم در آینده مرتبط می‌باشد”. به این معنا که ما می‌توانیم از طریق حجم و رفتار نمودار رفتار قیمتی سهم را در آینده پیش‌بینی نماییم. اندیکاتور حجم (volume)، از تعدادی ستون (column) تشکیل شده و هر ستون مربوط به یک کندل می‌باشد.

تعیین روند با استفاده از حجم معاملات در بورس

یکی از نکات قابل توجهی که در مورد حجم معاملا‌ت در بورس وجود دارد این است که حجم معاملا‌ت باید تایید کننده‌ی روند معاملات باشد و این مهمترین کاربردی است که حجم معاملات می‌تواند در تحلیل سهام داشته باشد. به ‌این صورت که:

• در روند صعودی، حجم باید همزمان با افزایش قیمت، افزایش یابد و در هر روند اصلاحی با کاهش قیمت، کاهش یابد که به این رفتار «Bullish volume action» گفته می‌شود.
• در یک روند نزولی، حجم باید همزمان با کاهش قیمت، افزایش یابد و در هر روند اصلاحی بالارونده با افزایش قیمت کاهش یابد که به این رفتار «Bearish volume action» گفته می‌شود.

👈📖 شاید این مقاله هم برایتان مفید باشد: حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه آن

نحوه تعیین روند با استفاده از حجم معاملات روی نمودار

برای درک عمیق‌تر تعیین روند با استفاده از حجم معاملات در بورس به مثالی که در ادامه آورده‌ایم، توجه نمایید:

همان‌طور که می‌بینید در نمودار زیر یک روند صعودی روبرو هستیم. طبق نمودار همزمان با افزایش قیمت، حجم هم افزایش پیدا می‌کند و در روندهای اصلاحی و نزولی، همزمان با کاهش قیمت، کاهش حجم معاملات در بورس را خواهیم داشت. در نهایت دوباره با افزایش قیمت، افزایش حجم نیز در پی خواهد بود. گفتیم که این رفتار حجم را در اصطلاح «Bullish volume action» می‌نامند.

Bullish volume action

اما در شکل زیر که در یک روند نزولی شاهد این هستیم که بر خلاف کاهش قیمت، حجم معاملات در بورس افزایش پیدا می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی آن است که شرکت‌کننده‌های عمده‌ی بازار بر کاهش قیمت توافق نظر دارند. حتی در روند اصلاحی، شاهد این هستیم که با افزایش قیمت، حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند که این خود حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به افزایش قیمت ندارند. به این ترتیب، شاهد تداوم روند نزولی در آینده خواهیم بود که به این رفتار حجم را در اصطلاح «Bearish volume action» می‌نامند.

Bearish volume action

همگرایی و واگرایی حجم معاملات در بورس

موضوع دیگری که در رابطه با حجم معاملات در بورس باید مورد توجه قرار داد، همگرایی و واگرایی حجم و قیمت می‌باشد که تاییدکننده‌ی روند هستند. در ادامه‌ی این بخش راجع به این موضوع بیش‌تر توضیح خواهیم داد.

• همگرایی (Convergence): همگرایی حجم زمانی رخ می‌دهد که حجم افزایش یابد. بدون در نظر گرفتن مسیر قیمت. به‌عبارتی، همگرایی حجم معاملات در بورس وقتی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تمایل به افزایش یا کاهش قیمت داشته باشند؛ به این معنا که در چنین حالتی کل بازار در مسیر افزایش و یا کاهش قیمت با یکدیگر اتفاق نظر دارند.
• واگرایی (Divergence): واگرایی حجم، صرف نظر از رفتار قیمت، زمانی رخ می‌دهد که حجم معاملات در بورس کاهش یابد. در واقع همزمان با واگرایی حجم، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در راستای روند قیمتی اتفاق نظر ندارند. به ‌بیانی هیچ ‌یک از آن‌ها علاقه‌ای به افزایش یا کاهش قیمت ندارند و نظرشان خلاف نظر بازار می‌باشد.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم معاملات روی نمودار

همان‌طور که می‌بینید، در نمودار زیر شاهد یک روند صعودی هستیم که هم‌زمان با افزایش قیمت، کاهش حجم اتفاق افتاده است. گفتیم که در چنین حالتی معامله‌گران و شرکت‌کننده‌های بازار، علاقه‌ای به افزایش قیمت ندارند. در شکل زیر هم می‌بینید که در روند صعودی همزمان با افزایش قیمت، حجم معاملات کاهش پیدا می‌کند. حتی در زمانی‌که بازار با کاهش قیمت مواجه است، افزایش حجم اتفاق خواهد افتاد. این موضوع حاکی از آن است که بازار بیش‌تر تمایل به کاهش قیمت دارد تا افزایش قیمت. این حرکت و رفتار حجم را واگرایی منفی (Bearish Divergence) می‌گویند و این سیگنال را به تریدرها می‌دهد که در آینده روند قیمتی می‌تواند به‌صورت نزولی و کاهشی باشد.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم معاملات روی نمودار (Bearish Divergence)

در یک روند نزولی، مشاهده می‌کنیم که همزمان با کاهش قیمت، حجم هم کاهش پیدا می‌کند و این حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ برای معامله‌گران نشان‌دهنده‌ی این است که شرکت‌کننده‌های بازار علاقه‌ای به کاهش حجم معاملات در بورس ندارند و بیش‌تر تمایل به افزایش قیمت دارند. زمانی هم که سهم اصلاح می‌خورد و قیمت آن خلاف جهت و به سمت بالا حرکت می‌کند، همزمان با مشارکت بیش‌تر بازار و افزایش حجم می‌باشد. این حرکت و رفتار حجم را واگرایی مثبت (Bullish Divergence) می‌گویند و این سیگنال را به تریدرها می‌دهد که در آینده‌ی نزدیک، سهم بیش‌تر تمایل به افزایش قیمت و صعودی شدن خواهد داشت.

بررسی همگرایی و واگرایی حجم معاملات روی نمودار (Bullish Divergence)

نحوه به‌دست آوردن حجم معاملات در بورس و تحلیل هر سهم

برای مشاهده‌ی حجم معاملات در بورس تنها کافی است تا به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com)، مراجعه نمایید. سپس در قسمت جستجو، نام نماد موردنظر را بنویسید تا اطلاعات مربوط به نماد را مشاهده کنید. در قسمت سمت راست می‌توان علاوه بر حجم معاملات، اطلاعات مهم دیگری نظیر تعداد معاملات، ارزش معاملات و ارزش بازار را مشاهده کرد. لازم به ذکر است که حجم هر معامله به صورت روزانه تعیین شده و برای مشاهده‌ی حجم یک سهم در بازه‌ی زمانی مشخص، نیاز است از نمودار سهم استفاده نمایید. اما سوالی که اینجا پیش می‌آید این است که چگونه از این اطلاعات برای تحلیل هر سهم استفاده کنیم؟

خب فرض کنید که به تازگی اقدام به خرید سهامی در بازار کرده‌اید. بعد از گذشت چند روز متوجه می‌شوید که حجم معاملات سهم به‌صورت روزانه و به‌سرعت افزایش می‌یابد. در چنین حالتی دانش تحلیل حجم معاملات در بورس به کمک شما می‌آید تا به‌راحتی تشخیص دهید که این سیگنال برای آینده‌ی سهم شما مثبت است یا خیر؟ به‌این صورت که اگر حجم معاملات سهم شما در جهت مثبت و ایجاد صف خرید باشد، (تعداد خرید) می‌تواند بیانگر مسیر صعودی و اگر در جهت منفی باشد، سیگنال حرکت نزولی آن را به شما خواهد داد.

انواع شاخص حجم معاملات

اما می‌رسیم به معرفی انواع شاخص حجم معاملات در بورس و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها. شاخص‌های حجم معاملات در حقیقت یک سری فرمول‌هایی هستند که به تحلیل‌گران تکنیکال این امکان را می‌دهند تا روند حرکتی آینده‌ی یک سهم را تخمین بزنند. تعداد شاخص‌های معاملاتی که به تحلیل‌گران برای تحلیل چارت و تابلو بورس کمک می‌کنند، بسیار زیاد است. اما در این میان On-Balance Volume و Chaikin Money Flow از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

• شاخص On-Balance Volume: اغلب آن‌را با نام OBV می‌شناسند. جالب است بدانید این شاخص به‌عنوان یکی از ساده‌ترین شاخص‌های حجم معاملات در بورس، شناخته می‌شود. بر اساس شاخص OBV زمانی‌که حجم معاملات سهم در قیمت‌های بالا متوقف شود، افزایشی و زمانی‌که در قیمت‌های پایین متوقف شود، کاهشی خواهد بود.
• شاخص Chaikin Money Flow: این شاخص را CMF می نیز می‌نامند؛ شاخص CMF، نشان می‌دهد که افزایش قیمت سهم‌ها می‌بایست با افزایش حجم معاملات، همراه باشد. بنابراین، هرگاه قیمت در میزان بالایی از خط رنج بسته شود، افزایش حجم و چنانچه قیمت سهم در سطح پایین‌تر از خط رنج متوقف شود، کاهش حجم معاملات را مشاهده خواهیم کرد.

حجم معاملات در بورس و ارتباط آن با ورود و خروج پول هوشمند

اندیکاتورها و بسیاری از شاخص‌های بورسی به کمک میزان حجم معاملات، داده‌های بسیار مهم و اساسی در اختیار تریدرها قرار می‌دهند که از جمله آن‌ها می‌توان به ورود و خروج پول هوشمند در معاملات اشاره کرد. در واقع میان حجم معاملات در بورس و ورود و خروج نقدینگی، ارتباط مستقیم وجود دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد، زمانی‌که افزایش حجم در یک یا چند سهم را مشاهده می‌کنند، تصور می‌کنند که این سهم روند مثبتی در آینده‌ی نه چندان دور دارد و قطعاً برایشان سودآور خواهد بود. اما حقیقت ماجرا این است که ورود و خروج پول هوشمند، تنها با یک نقد و بررسی ساده قابل پیش‌بینی نمی‌باشد.

دقت داشته باشید که افزایش حجم معاملات در بورس ضمن این‌که می‌تواند خبرهای خوبی برای معامله‌گران به همراه داشته باشد، می‌تواند بیانگر وضعیتی هشداردهنده نیز باشد! اما برای دستیابی به اطلاعات دقیق در این زمینه باید دید که این میزان از حجم معاملات در چه شرایطی صورت گرفته است؟ همچنین به تعداد معامله‌کنندگان هم باید توجه شود. اگر حجم معاملات یک سهم بالا و قیمت روز آن سهم مثبت باشد، اما تعداد خریداران آن کم باشد، خبر از ورود پول هوشمند به آن سهم می‌دهد.اما در مقابل حجم معاملات بالا و تعداد فروشندگان پایین، نشان‌گر خروج پول هوشمند از سهم است؛ ضمن این‌که در این حالت قیمت روز سهم نیز در بازه‌ی منفی قرار دارد. به این ترتیب، به‌سادگی می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوب را بیابید و همچنین از ایجاد روندهای نزولی احتمالی، جلوگیری نمایید.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی حجم معاملات در بورس و نحوه سیگنا‌ل‌گیری با استفاده از آن پرداختیم. به‌طور کلی حجم معاملات را می‌توان یکی از مفیدترین ابزارهای دنیای بورس معرفی کرد. امروزه جهت استفاده از حجم معاملات، روش‌های متعددی وجود دارد که به‌راحتی از طریق آن‌ها می‌توان روند آینده‌ی سهام را پیش بینی کرد. بسیاری از تحلیلگران این شاخص مهم را به عنوان تاییدی بر حرکات (مثبت و منفی) و روند معکوس یک سهم می‌دانند؛ اما همان‌طور که گفتیم، گاهی مواقع شاهد افزایش سریع حجم معاملات هستیم. در چنین شرایطی بررسی و تشخیص حجم مشکوک اهمیت فراوانی در تصمیم‌گیری تحلیلگران دارد که باید به آن توجه شود. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

حجم معاملات در بورس و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال

حجم معاملات در بورس یکی از مهمترین موضوعات تحلیل تکنیکال می باشد و معمولا مبتدیان آن را نادیده می گیرند. در حالی که به عنوان یک متریک در تحلیل های فنی اهمیت زیادی دارد. مهم است بدانیم دیگر سرمایه گذاران چه سهامی را معامله می کنند و در آینده نزدیک حرکت های بزرگ از طرف کدام سهام ها اتفاق خواهد افتاد.

در واقع حجم معاملات در بورس یک ابزار ساده ای برای تشخیص این حرکات بزرگ در بازار سهام است. مانند بسیاری از اندیکاتورها، حجم هم با دیگر شاخص ها کار می کند. به عنوان یک مبتدی، ضروری است بدانیم حجم معاملات چیست، در بازار سهام چه اهمیتی دارد و چطور می توانیم به بهترین شکل از آن استفاده کنیم؟

حجم معاملات در بورس چه معنایی دارد؟

به طور اساسی حجم معاملات در بورس تعداد کل خریداران و فروشندگان را نشان می دهد که در یک بازه زمانی مشخص معمولا در یک روز به تبادل سهام مشغولند. هر وقت حجم معاملات زیاد باشد، سهام فعال تر است. داده های مربوط به حجم یک سهم در چارت یا صفحه معاملات قابل رویت می باشد. بیشتر وبسایت های مالی اطلاعاتی در مورد میزان حجم معاملات دارند. اما سرمایه گذاران کمتری با نحوه استفاده از آن آشنا هستند تا سود خود را افزایش و ریسک را کاهش دهند.

برای مثال:
اگر حجم معاملات در بورس در عرض یک روز ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ سهم باشد یعنی فردی در یک روز ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ سهم را فروخته و فرد دیگری آن سهام را خریده است. حجم معاملات شاید موضوع جذابی نباشد اما شما باید نحوه استفاده از ترکیب داده های حجمی با سطوح حمایت و مقاومت را بلد باشید تا تصویر واضحی از معاملات حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ به دست آورید.

رشد سهم: شکستن سطوح مقاومت همراه با افزایش حجم

برای مثال: سهم مورد نظر سطح مقاومت را شکسته و به سمت بالا حرکت کرده است. اما اگر سهم مورد نظر سطوح مقاومت را همراه با حجم شکسته باشد، شاید بیشتر به سمت بالا حرکت کند.

بیایید فرض کنیم در روز مشخص حجم معاملات در بورس ۳۰۰٫۰۰۰ سهم بوده باشد، اما هر روز عادی میزان حجم معاملات ۱۰۰۰٫۰۰۰ سهم است. این نشان می دهد میزان حجم معاملات در آن روز مشخص زیر میانگین می باشد. به این معنی که سرمایه گذاران بزرگ در آن روز معامله نکرده اند و تصمیم به نزولی کردن بازار داشتند. آنها با فروش سهام، بازار را به سمت پایین سوق می دهند.
در واقع اهمیت حجم معاملات در اینجا مشخص می شود.

معامله گران زمانی اقدام به خرید سهمی می کنند که قیمت، سطح بحرانی را بشکند و حجم معاملات بالا باشد. البته اگر سهم با حجم کمتری به سمت پایین حرکت کند باز اقدام به خرید آن می کنند.

نکته :
بنابراین هر گونه شکست در سطح بحرانی حمایت و مقاومت زمانی معتبر است که حجم معاملات در بورس هم زیاد باشد. حجم معاملاتی باید همسو با خط روند حرکت کند. اگر قیمت های چارت در حالت صعودی قرار داشته باشند، حجم هم باید همراه با روند افزایش یابد.

دستورالعمل های اساسی برای استفاده از حجم :
در زمان بررسی حجم معاملات در بورس ، دستورالعمل هایی برای تعیین نقاط قدرت و ضعف حرکت های روند وجود دارد. رهنمود های زیر در همه شرایط صحیح نیستند، اما در تصمیم گیری های معاملاتی به شما کمک می کنند.

حجم	قیمت	تفسیر
در حال افزایش	صعودی	بولیش (صعودی)
در حال کاهش	نزولی	بولیش
در حال افزایش	نزولی	بیریش (نزولی)
در حال کاهش	صعودی	بیریش

حجم معاملات و بازار سهام

افزایش قیمت همراه با افزایش حجم، صعودی بودن بازار را تایید می کند

حجم معاملات در بورس باید در یک بازار رو به رشد، بالا باشد. بایستی با زیاد شدن خریداران، قیمت ها هم به سمت بالا حرکت کنند. افزایش قیمت ها و کاهش حجم معاملاتی یک هشدار برای معکوس شدن احتمالی خط روند است.
اگر قیمت ها صعودی باشد و کاهش جزئی در حجم مشاهده شود، سیگنال قوی برای معکوس شدن بازار نیست. در حقیقت افزایش یا کاهش قیمت با حجم خیلی زیاد یک سیگنال قوی را صادر می کند.

حجم معاملات و معکوس شدن بازار

حجم معاملات در بورس نقش مهمی در نشان دادن علایم معکوس شدن بازار ایفا می کند. زمانی که حجم معاملات کاهش پیدا می کند و قیمت ها هم نزولی هستند، آنگاه یک سیگنال صعودی صادر می شود. به طور مشابه وقتی حجم معاملات کاهش می یابد و قیمت ها رو به بالا هستند، این وضعیت نشان دهنده سیگنال نزولی است.

نزولی بودن قیمت همراه با کاهش حجم نشانه ی معکوس شدن روند است.

بریک اوت (شکست) در مقایسه با بریک اوت های نادرست در حجم معاملات

شکست یا بریک اوت اولیه از محدوده رنج یا پترن های چارت همراه با افزایش حجم معاملات در بورس بیانگر یک حرکت قدرتمند می باشد. تغییرات کوچک یا کاهش حجم معاملات در بریک اوت نشان دهنده بریک اوت یا شکست نادرست است.

بریک اوت همراه با افزایش شدید حجم معاملات

چرا حجم معاملات در بورس اهمیت زیادی دارد؟

چنانچه در بالا توضیح داده شد، در تحلیل تکنیکال از حجم معاملات در بورس برای تایید خط روند و پترن های چارت استفاده می شود. قدرت تمام تغییرات قیمت از طریق حجم معاملات اندازه گیری می شود.

۱- حجم معاملات و پترن های چارت

حجم معاملات در بورس نقش مهمی در تایید پترن های چارت چون مثلث ها (triangles)، سر و شانه (head and shoulders)، پرچم ها (flags) و غیره دارد. اگر افزایش حجم معاملات همراه با این پترن ها رویت نشود، سیگنال معاملاتی ارائه شده حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ چندان قابل اعتماد نیست.

۲- حجم معاملاتی قبل از قیمت سیگنال می دهد

تحلیلگران تکنیکال از نزدیک حجم معاملات در بورس را آنالیز کردند تا ببینند عمل معکوس شدن کی اتفاق می افتد. زمانی که حجم معاملات در خط روند صعودی، کاهش می یابد بیانگر سیگنال معکوس شدن فوری روند است.

شاخص های حجم معاملات در بورس

شاخص های حجم معاملات در بورس یک سری فرمول های ریاضی هستند و در چارت نمایش داده می شوند. تعداد زیادی شاخص های معاملاتی وجود دارد. شاخص های حجمی از مهمترین بحث های آموزش بورس است. بیایید در مورد آنها بحث کنیم :

۱- شاخص حجم معاملات On-Balance Volume

On-Balance Volume به اختصار OBV یکی از ساده ترین شاخص های حجم معاملات در بورس است. در شاخص OBV، حجم معاملات وقتی بازار در قیمت های بالاتر بسته می شود افزایش می یابد. و زمانیکه بازار در قیمت های پایین تر بسته می شود، از میزان حجم معاملاتی کاسته می شود.
همچنین از این شاخص به عنوان واگرایی استفاده می شود وقتی قیمت ها افزایش می یابد و حجم معاملات با سرعت کمتری زیاد می شود یا در حال کاهش است.

شاخص OBV حجم معاملات

۲- شاخص Chaikin Money Flow

افزایش قیمت ها باید همراه با افزایش حجم معاملات در بورس باشد. وقتی قیمت در سطح بالایی از خط رنج بسته می شود و حجم در حال افزایش است، بازار صعودی است. زمانی که قیمت در سطح پایین تر از رنج قرار دارد، حجم معاملات هم منفی خواهد شد.

شاخص CMF حجم معاملات

ارتباط میان حجم معاملات در بورس و ورود و خروج پول هوشمند

حجم معاملات در بورس فاکتور مهمی است که می‌توان با تحلیل و بررسی آن به نتایج بسیار مهمی رسید. اندیکاتورها و شاخص‌های فراوانی در بورس وجود دارند که با تکیه بر حجم معاملات خروجی‌های ارزشمندی تولید می‌کنند. با توجه به اهمیت این موضوع، در ادامه می‌توانید چند نکته‌ی مهم را در خصوص حجم معاملات مطالعه کنید.

ورود و خروج پول هوشمند، امری است که بررسی آن در معاملات بسیار حائز اهمیت است. میزان حجم معاملات در بورس ارتباط معناداری با ورود یا خروج نقدینگی دارد. در این میان ممکن است افرادی که تازه به بازار وارد شده‌اند، با هر افزایش حجمی، گمان کنند که خبرهای خوبی در سهم وجود دارد. اما حقیقت آن است که نمی‌توان ورود و خروج پول هوشمند را به این سادگی و تنها با بررسی یک فاکتور تشخیص داد.

افزایش حجم معاملات در بورس می‌تواند هم‌زمان هم به معنای خروج نقدینگی و هم به معنای ورود آن باشد. بررسی دقیق‌تر در این خصوص نشان‌دهنده‌ی صحت هر یک از این دو امر است. بر همین اساس باید به این نکته توجه کرد که این میزان حجم در راستای خرید سهام بوده است یا فروش آن. برای این کار باید در خرید و فروش سهام به تعداد معامله‌کنندگان توجه کنیم. چنانچه حجم معاملات بالا بود ولی تعداد خریداران کمتر بود، به معنای آن است که در این سهم ورود پول هوشمند رخ داده است. باید به قیمت روز سهم هم نگاه کرد. در ورود پول هوشمند، قیمت روز سهم مثبت است.

از سوی دیگر زمانی که حجم معاملات در بورس زیاد است اما تعداد فروشندگان کمتر است حاکی از آن است که خروج پول هوشمند در حال رخ دادن است. در چنین شرایطی قیمت روز سهم هم در بازه‌ی منفی قرار دارد. به طور کلی یکی از مولفه‌های وجود پول هوشمند همین حجم معاملات بالاست. حال با بررسی عوامل دیگر باید دید آیا این حجم حاکی از ورود پول هوشمند است یا خروج آن.

از سوی دیگر می‌توان با کمک فیلترنویسی نیز سهم‌هایی را که به یکباره افزایش حجم داشته‌اند یافت و آن‌ها را بررسی کرد. به این ترتیب فرصت‌های معاملاتی مطلوبی پدیدار خواهند شد که قطعا سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار سودآور خواهد بود.

نقد شوندگی سهام با توجه به حجم معاملات در بورس

می‌دانیم که حجم معاملات در بورس نشان‌دهنده‌ی میزان استقبال از سهم است؛ چه این استقبال در جهت منفی باشد و چه مثبت، حجم معاملات بالا گزینه‌ای مثبت است. فرض کنید که سهامی را خریداری کرده‌اید و به دلایلی اکنون نیاز به آن دارید که دارایی خود را بفروشید و نقد کنید. بر همین اساس درخواست فروش خود را در سامانه‌ی معاملاتی ثبت می‌کنید. اما حجم معاملات در سهم مذکور چنان پایین است که ممکن است هیچ خریدار مناسبی برای سهام شما وجود نداشته باشد. این امر به نقدشوندگی سهام حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ اشاره دارد.

اندیکاتور حجم تعادلی OBV (On Balance Volume) چیست ؟

مجله افیکس کار: اندیکاتور OBV نوعی اندیکاتور تکنیکال مومنتوم ( نشان دهنده سرعت حرکت قیمت) است که از جریان حجم برای پیش‌بینی تغییرات قیمت دارایی استفاده می‌کند. جوزف گرانویل برای اولین بار شاخص OBV را در سال 1962 در کتاب “کلید جدید گرانویل برای سودهای بازار سهام” معرفی نمود.

گرانویل معتقد بود، حجم معاملات، نیرو اصلی در بازارها است و OBV را طوری طراحی کرد که در صورت تحرکات عمده در بازارها بر اساس تغییرات حجم، عمل نماید.

در این کتاب، وی به پیش‌بینی قیمت با استفاده از اندیکاتور OBV پرداخته است. او معتقد است وقتی حجم بدون هیچ تغییر چشمگیری در قیمت دارایی، به ناگهان افزایش پیدا می‌کند، قیمت به سمت بالا صعود و سپس به سمت پایین سقوط می‌کند.

این اندیکاتور فشار خرید و فروش را به عنوان یک شاخص تجمعی اندازه‌گیری می‌کند. این اولین اندیکاتوری‌ست که حجم را با جریان مثبت و منفی قیمت اندازه‌گیری می‌کند.

فرمول و محاسبات OBV

فرمول:

• OBV سطح فعلی حجم تعادلی
• OBV prev سطح قبلی حجم تعادلی
• volume مقدار آخرین حجم معاملات

نحوه محاسبه :OBV

حجم یک دوره، زمانی مثبت است که معاملات با قیمتی بالاتر از قیمت معاملات قبلی بسته شده باشد و زمانی منفی است که قیمت بسته شدن آخرین معاملات پایین‌تر از آخرین معاملات قبلی باشد.

اگر قیمت بسته شدن معامله بالاتر از قیمت معاملات قبلی باشد:

OBV فعلی = OBV قبلی + میزان فعلی

اگر قیمت بسته شدن معاملات پایین‌تر از قیمت معاملات قبلی باشد:

OBV فعلی = OBV قبلی _ حجم فعلی

حجم تعادلی چه چیز را نشان می‌دهد؟

نظریه‌ای که اندیکاتور OBV بر مبنای بنا شده بر اساس اختلاف بین پول هوشمند (اسمارت مانی)، پول کلانی که از طرف سرمایه‌گذاران نهادی وارد بازار می‌شود، و سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی ایجاد شده است.

همانطور که صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مستمری به خرید نوعی دارایی که خرده‌فروشان دست به فروش آن زدند اقدام ‌کنند، ممکن است با ثابت ماندن قیمت، حجم افزایش پیدا کند. در نهایت، حجم باعث افزایش قیمت می‌شود. در آن زمان، سرمایه‌گذاران بزرگتر شروع به فروش می‌کنند و سرمایه گذاران کوچکتر اقدام به خرید می‌نمایند.

علیرغم اینکه این اندیکاتور در نمودار قیمت رسم می‌شود و با اعداد قابل اندازه‌گیری است، مقدار کمی آن به تنهایی اهمیت زیادی ندارد. این شاخص خود تجمعی است (با اضافه شدن متوالی مقدار آن، افزایش پیدا می‌کند)، در حالیکه فاصله زمانی با نقطه شروع اختصاصی ثابت حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ باقی می‌ماند.

این بدان معناست که مقدار واقعی OBV، به تاریخ شروع بستگی دارد. در عوض، معامله‌گران و تحلیلگران ماهیت حرکات OBV در طول زمان را در نظر می‌گیرند. لازم به ذکر است، تحلیلگران برای ردیابی سرمایه‌گذاران بزرگ و نهادی به دنبال ارقام بالا در OBV می‌گردند.

نمونه‌ای از نحوه محاسبه اندیکاتور حجم تعادلی OBV

در زیر لیستی از ارزش 10 روزه قیمت و قیمت بسته شدن یک سهام فرضی آورده شده است:

• روز اول: قیمت بسته‌شدن برابر با 1000 ریال، حجم برابر با 25200 سهم است
• روز دوم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1015 ریال، حجم برابر با 30000 سهم است
• روز سوم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1017 ریال، حجم برابر با 25600 سهم است
• روز چهارم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1013 ریال، حجم برابر با 32000 سهم است
• روز پنجم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1011 ریال، حجم برابر با 23000 سهم است
• روز ششم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1015 ریال، حجم برابر با 40000 سهم است
• روز هفتم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1020 ریال، حجم برابر با 36000 سهم است
• روز هشتم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1020 ریال، حجم برابر با 20500 سهم است
• روز نهم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1022 ریال، حجم برابر با 23000 سهم است
• روز دهم: قیمت بسته‌شدن برابر با 1021 ریال، حجم برابر با 27500 سهم است

همانطور که مشاهده می‌شود، روز دوم، سوم، ششم، هفتم و نهم روزهای افزایشی هستند (قیمت افزایش پیدا کرده است)، بنابراین حجم معاملات به OBV اضافه می‌شود. روزهای چهارم، پنجم و دهم کاهشی هستند (قیمت کاهش پیدا کرده است)، بنابراین حجم معاملات این روزها، از روز قبل کاسته می‌شود.

در روز هشتم، هیچ تغییری در OBV اتفاق نیافتاده است، چون قیمت هیچ تغییری نداشته است. از این رو، مقدار OBV برای 10 روز به شرح زیر خواهد بود:

• OBV روز اول = 0
• OBV روز دوم = 0 + 30000 = 300000
• حجم تعادلی روز سوم = 300000 + 25600 حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ = 55600
• حجم تعادلی روز چهارم = 55600 – 32000 = 23600
• حجم تعادلی روز پنجم = 23600 – 23000 = 600
• حجم تعادلی روز ششم = 600 + 40000 = 46600
• حجم تعادلی روز هفتم = 46600 + 36000 = 76600
• حجم تعادلی روز هشتم = 76600
• حجم تعادلی روز نهم = 76600 + 23000 = 99600
• حجم تعادلی روز دهم = 99600 – 27500 = 72100

محدودیت‌های اندیکاتور OBV

یکی از محدودیت‌های OBV این است که شاخص اصلی است، به این معنی که ممکن است پیش‌بینی‌هایی ایجاد کند، اما در مورد سیگنال‌هایی که تولید می‌کند، اطلاعات کمی وجود دارد. به همین دلیل، مستعد تولید سیگنال‌های کاذب است. بنابراین می‌تواند با شاخص‌های پیشین به تعادل برسد. برای جستجوی شکستگی‌های خط OBV، یک خط میانگین متحرک به OBV اضافه می‌شود. اگر نشانگر OBV شکست همزمان را نشان دهد، می توانید از شکست در قیمت مطمئن شوید.

یکی دیگر از موارد احتیاط در استفاده از OBV این است که افزایش زیاد حجم در یک روز می‌تواند اندیکاتور را برای مدتی پرت یا غیرفعال کند. به عنوان مثال، اگر شرکت خبر یک سود چشمگیر یا معاملات عمده نهادی را منتشر کند، می‌تواند باعث جهش یا افت این شاخص شود. اما این افزایش حجم نمی‌تواند نشان دهنده یک روند نباشد.

آموزش اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال

اندیکاتورها یکی از پرکاربرد ترین ابزارهای موجود در تحلیل تکنیکال هستند. در واقع اندیکاتور ها را می توان به عنوان ابزاری برای تحلیل بهتر و دقیق تر نمودارها در نظر گرفت. با استفاده از اندیکاتور یک تحلیلگر تکنیکال قادر خواهد بود تا تمامی قیمت های موجود در ترید رمز ارزها و بورس را پیش بینی کند. در واقع می توان الگوریتم پایه در تحلیل تکنیکال را بر پایه علم ریاضیات بیان کرد. اندیکاتورها یا همان indicators با استفاده از محاسبات ریاضی، قیمت و حجم اطلاعات را ارائه می دهند. هر اندیکاتور می تواند شامل چهار رکن اساسی باشد که در بحث آموزش اندیکاتورها به آنها می پردازیم. این چهار رکن اساسی به شرح زیر هستند:

• روند (trend)
• تکانه (momentum)
• حجم (volume)
• نوسان (volatility)

اندیکاتورهای روند یا Trend

در بسیاری از موارد روند بازار برای تحلیل تکنیکال در ترید رمز ارزها مشخص است. در این موارد تریدر ها از اندیکاتورهای روند یا trend استفاده می کنند. اندیکاتور های روند دائما بین نقطه بالایی و پایینی نمودار تغییر می کنند. به همین دلیل به آنها oscillator نیز گفته می شود. برای آموزش اندیکاتورهای روند می توان سه الگوریتم اساسی را مورد بررسی قرار داد. شما برای تحلیل تکنیکال با روش اندیکاتور روند می توانید از سه الگوریتم زیر استفاده کنید.

• توقف و بازگشت سهموی یا پارابولیک سار یا Parabolic SAR
• بخش‌هایی از ایچیموکو یا Ichimoku
• میانگین متحرک همگرا، واگرا یا Moving Average Convergence Divergence

توجه داشته باشید که در بسیاری از منابع الگوریتم میانگین متحرک همگرا واگرا با نام اختصاری macdy نیز شناخته و بیان شده است.

اندیکاتورهای تکانه یا حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ Momentum

در بسیاری از موارد برگشت پذیر بودن ترید ها برای ما دارای اهمیت است. همچنین لازم است تا قدرت تحلیل تکنیکال مورد بررسی قرار گیرد. در این موارد برای آموزش اندیکاتورها بحث اندیکاتورهای تکانه یا momentum مطرح می شود. یک تریدر خوب و باهوش برای تشخیص کف و سقف قیمت ها از اندیکاتور های تکانه یا momentum استفاده می کند. مانند اندیکاتور روند، این اندیکاتور نیز از سه شاخص اصلی تشکیل شده است که آنها را به شرح زیر نام می بریم.

• شاخص قدرت نسبی یا Relative Strength Index
• تصادفی یا استوکاستیک یا Stochastic
• شاخص حرکت جهت‌دار میانگین یا Average Directional Index

اندیکاتور حجم یا Volume

در اولین گام شاید با این سوال مواجه شوید که منظور از حجم در تحلیل تکنیکال چیست؟ حجم را می توان به عنوان تعداد سهم های خرید و فروش شده در یک بازه زمانی مشخص در نظر گرفت. در ترید رمز ارزها نیز می توان این بحث را به تعداد ترید های خرید و فروش شده تعمیم داد. پس می توان اندیکاتور حجم را به عنوان وسیله ای برای تحلیل تکنیکال حجم بازار در نظر گرفت. این اندیکاتور به شما کمک می کند تا دریابید حجم بازار چگونه با گذشت زمان تغییر می کند. همچنین با استفاده از آن می توانید میزان سهم و ترید خرید و فروش شده در واحد زمانی مشخص را پیش بینی کنید.
این اندیکاتور را می توان به عنوان پرکاربردترین اندیکاتور معرفی کرد. زمانی که بازار دچار تغییر می شود، با استفاده از آنالیز تغییرات حجم به وجود آمده می توان قدرت و شدت تغییرات را نیز تحلیل کرد. در نتیجه می توان اندیکاتور حجم را به عنوان پیش نیاز اصلی اندیکاتور تکانه یا momentum در نظر گرفت. این امر به خوبی می تواند اهمیت بسیار بالای این بحث را به ما نشان دهد. به صورت کلی می توان الگوریتم این بحث را با جمله ” حجم قوی تر تداوم بیشتری دارد. ” بیان کرد. با توجه به این الگوریتم، سه شاخص اساسی برای این اندیکاتور مطرح می شود. این شاخص ها عبارتند از:

• حجم متعادل یا On-Balance Volume
• جریان پول چایکین یا Chaikin Money Flow
• اسیلاتور حجم کرلینجر یا Klinger Volume Oscillator

می خوای یک تریدر حرفه‌ای بشی؟

اندیکاتور نوسان یا Volatility

در بحث آموزش اندیکاتورها می توان اندیکاتور نوسان یا volatility را به عنوان پر مطلب ترین و پیچیده ترین اندیکاتور معرفی کرد. البته پیچیده بودن آن به معنای غیر قابل فهم بودن نیست! بلکه بیشتر بر ریزه کاری های موجود در آن دلالت دارد. اندیکاتور نوسان یا volatility به ما می گوید که قیمت یک ترید رمز ارز در یک دوره مشخص زمانی چه قدر تغییر می کند. همانطور که در بحث آموزش تحلیل تکنیکال گفته شد، درآمدزایی بدون وجود نوسان در بازار امری غیر ممکن است. در واقع وظیفه یک تریدر نیز در وجود همین نوسانات خلاصه می شود.

شرط دستیابی به سود، تغییر قیمت ها است. هرچه نوسانات موجود بیشتر باشد، قیمت ها نیز بیشتر تغییر می کنند. توجه داشته باشید که اندیکاتور های نوسان یا volatility هیچ اطلاعاتی در رابطه با جهت تغییرات به ما نمی دهند. اندیکاتورهای نوسان یا volatility تنها برای این امر به وجود آمده اند تا دامنه تغییرات را محاسبه کنند.

تا اینجا با چهار رکن اساسی موجود در آموزش اندیکاتورها برای تحلیل تکنیکال آشنا شدیم. اما این آشنایی به صورت کلی برای ما سودمند نخواهد بود. لذا بهتر است تا با تعدادی از اندیکاتورهای معروف، به صورت کاربردی تر آشنا شویم. به عقیده بسیاری از متخصصین در این زمینه هفت اندیکاتور وجود دارند. به این اندیکاتورهای محبوب، اندیکاتورهای هفتگانه می گویند. برای درک بهتر استفاده از اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، بهتر است با تعدادی از این اندیکاتورهای هفت گانه آشنا شویم.

اندیکاتورهای باند بولینگر

در زمینه آموزش اندیکاتورها برای تحلیل تکنیکال باند بولینگر را به عنوان یکی از شاخص های اساسی در اندیکاتورهای نوسان در نظر میگیریم. این شاخص از دو خط انحراف معیار و میانگین تشکیل شده است که می تواند یک باند را تحلیل و تولید کند. به هنگام آرامی بازار این باند باریک بوده و در زمان ایجاد آشفتگی در بازار پهنای باند افزایش پیدا می کند. چه بازار دارای روند باشد و چه محدود، تفاوتی ندارد! باند بولینگر برای تجارت در هر دو بازار مذکور بسیار مناسب است.

خط میانگین متحرک در نمودار بولینگر را در نظر بگیرید. در بازارهای دارای برگشت، جهت برگشت در نمودار همواره مانند یک رگرسیون خطی عمل می‌کند. در نتیجه این امر می توان نتیجه گرفت که جهت برگشت همواره به سمت خط میانگین متحرک است. در واقع به عبارت ساده تر، نمودار بولینگر را می توان به عنوان یک نمودار پویا یا داینامیک معرفی کرد.

به عنوان مثال فرض کنید یک قیمت به بالای باند رسیده باشد. در چنین شرایطی چه تصمیمی می گیری؟ در چنین شرایطی بهترین کار فروش است. زمانی که یک قیمت به بالای باند برخورد می کند، راه حل قرار دادن یک سفارش فروش در بالای باند است. انجام این کار از وقوع شکست احتمالی جلوگیری می کند. همچنین چنین کاری موجب پایین آمدن قیمت می شود. شما قادر خواهید بود تا روند پایین آمدن قیمت را تا رسیدن به باند پایین کنترل کرده و بیشترین سود را ببرید.
گاهی مواقع لازم است تا زمان دقیق خروج از سهم یا فروش ترید رمزارزها را بدانیم. این کار با استفاده از فشردگی نمودار امکان پذیر خواهد بود. زمانی که نمودار بولینگر دچار فشردگی می شود، بهترین زمان برای خروج از سهم فرا رسیده است. اما فشردگی چیست؟ هرچه دو باند بالایی و پایینی در نمودار بولینگر به یکدیگر نزدیک شوند، فشردگی نیز بیشتر می شود. زمانی که دو باند بیش از حد مجاز به یکدیگر نزدیک شوند، امکان شکست افزایش پیدا می کند. اما از آنجایی که نمی توان در چنین شرایطی جهت بازار را پیش بینی کرد، بهتر است معامله را تمام کرده و از سهم خارج شوید.
سخن نهایی درباره نمودار بولینگر به این شرح است: در تحلیل تکنیکال نمی توان جهت بازار را به کمک بولینگر شناسایی کرد. چرا که این شاخص بر مبنای اندیکاتورهای نوسانی تعریف شده است. تنها می توان اینگونه پیش بینی کرد که نمودار همواره تمایل دارد تا به میانگین متحرک نزدیک شده و در صورت وقوع فشردگی می تواند اخطاری مبنی بر شکست باشد.

ایچی موکو چیست؟

تا اینجا با مفاهیم بسیار زیادی در رابطه با اندیکاتورها آشنا شدیم. همچنین دانستیم این مفاهیم چه ارتباطی با تحلیل تکنیکال دارند. مفهوم بسیار مهم دیگری که لازم است با آن آشنا شویم ایچیموکو است. ایچیموکوها یکی از مهمترین کانسپت های موجود در اندیکاتورها هستند. ایچیموکو یا ابر ایچیموکو (AKA Ichimoku Cloud) را می توان به صورت تعدادی خط که روی نمودار ترسیم شده اند معرفی کرد. در واقع می توان ایچیموکو یا ابر ایچیموکو را ابزاری دانست، که با دقت بسیار زیادی قیمت های به وجود آمده در آینده را پیش بینی می کند. شاید به عقیده برخی این مفهوم بسیار پیچیده باشد. در نتیجه لازم است تا تعدادی از زیر مجموعه های این اندیکاتور را تعریف کنیم.

• کیجون سن یا Kijun Sen : این خط که غالبا با رنگ آبی نمایش داده می شود یکی از اساسی ترین خطوط موجود در ایچیموکو یا ابر ایچیموکو برای تحلیل تکنیکال است. این خط میانگین بالاترین سقف و پایین ترین کف موجود در نمودار را نشان حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ می دهد. این خط معمولا برای دوره های ۲۶ روزه نمایش داده می شود.
• تنکن سن یا Tenkan Sen : بسیاری از متخصصین به این خط، خط چرخش می گویند. زمانی که در یک ایچیموکو یا ابر ایچیموکو صحبت از تنکن سن می شود، منظور همان کیجون سن (Kijun Sen)در یک دوره نه روزه است. این خط را با رنگ قرمز نمایش می دهیم.
• چیکو اسپن یا Chikou Span : متخصصین این خط را با رنگ سبز ترسیم می کنند. چیکو اسپن (Chikou Span) این امکان را به ما می دهد تا بیشترین قیمت در ۲۶ دوره متوالی را از نمودار استخراج کنیم.

شاخص قدرت نسبی و ارزش آن در تحلیل تکنیکال

شاخص قدرت نسبی را با نام اختصاری RSI می شناسیم. این شاخص یکی از ارکان اصلی در اندیکاتور های تکانه است که به صورت یک مقیاس جداگانه در تحلیل تکنیکال استفاده می شود. برای مقیاس بندی شاخص قدرت نسبی (RSI) یک جدول را با استفاده از اعداد طبیعی از ۰ تا ۱۰۰ عدد گذاری می کنیم. هر گاه قیمت یک واحد ترید از قیمت پیش بینی شده بیشتر باشد، قدرت نسبی (RSI) به ما کمک می کند تا آن را شناسایی کنیم. به صورت کلی مقدار قدرت نسبی (RSI) باید چیزی در حدود ۳۰ تا ۷۰ درصد باقی بماند.
اما قدرت نسبی (RSI) چه فایده ای برای تحلیل تکنیکال دارد؟ در واقع با استفاده از قدرت نسبی (RSI) میزان کف و سقف بازار حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ مشخص شده و زمان برگشت بازار مشخص می شود. این امر به شما کمک می کند تا در بهترین زمان ممکن اقدام به خرید و فروش کنید.

شاخص حرکت جهت دار میانگین (ADX)

در تحلیل تکنیکال می توانیم شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) را به عنوان یکی از شاخص های اصلی در اندیکاتور روند یا trend در نظر بگیریم. همانند قدرت نسبی، شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) نیز با اعدا ۰ تا ۱۰۰ مقیاس گذاری می شود. در تحلیل تکنیکال می توان از این شاخص به عنوان یک سیگنال در قدرت بازار استفاده کرد. به ADX های زیر ۲۰ روند ضعیف و به ADX های بالاتر از ۵۰ روند قوی می گوییم. البته باز هم لازم به ذکر است که شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) تنها برای بیان قدرت روند استفاده شده و جهت آن را به ما نشان نمی دهد.
اما به هنگام تحلیل تکنیکال در معاملات چه طور می توانیم از شاخص حرکت جهت دار میانگین ( ADX ) استفاده کنیم؟ این شاخص به منظور جلوگیری از ورود یا خروج اشتباه طراحی شده است. همانطور که گفته شد با استفاده از این اندیکاتور نمی توانیم جهت معاملات را پیش بینی کنیم. در نتیجه این اندیکاتور همواره به صورت ترکیب با سایر اندیکاتورها استفاده می شود. به عبارت دیگر این اندیکاتور به تنهایی یک ابزار ناکارآمد در تحلیل تکنیکال بوده و نمی تواند به تنهایی پاسخگوی نیاز تریدرها باشد.

بسیاری بر این باور هستند حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ که استفاده از ADX در آغاز ورود به سهم کارآمد نیست. اما این عقیده چه دلیلی دارد؟ به بیان ساده این جمله کاملا درست است. شما نمی توانید برای آغاز کار بر روی یک ترید از ADX استفاده کنید. همانند بسیاری دیگر از شاخص هی موجود در اندیکاتورهای روند، ADX نیز از قیمت ها عقب است. این عقب بودن مانع از کارآمدی آن برای تحلیل تکنیکال بوده و بهتر است در استفاده از آن دقت شود.

پس چگونه می توانیم ADX را به کار ببندیم؟ پاسخ ساده است. همانگونه که در ابتدای صحبت در رابطه با روندها آشنا شدیم، پیش بینی در بازار های قوی بسیار دقیق تر از بازار های ضعیف است. در نتیجه بازارهای قوی بستر بسیار مناسبی برای استفاده از شاخص حرکت جهت دار میانگین می باشد.

سوالات متداول در مورد اندیکاتورها

اندیکاتور ها یکی از ابزار های بسیار مهم و کاربردی در ترید و تحلیل تکنیکال هستند که برای شناخت کامل نمودار قیمت حجم (Volume) در تحلیل تکنیکال چیست؟ و درک بهتر آن استفاده می شوند. با استفاده از اندیکاتورها می توان یک شکل هندسی در کنار نمودارها مشاهده کرد که به تریدرها کمک می کند تحلیل بهتری داشته باشند.

برای ساخت یا ایجاد اندیکاتور ها از فرمول های ریاضی استفاده می کنند. این فرمول ها بر روی حجم معاملات و قیمت های مربوطه اعمال شده و سبب می شود اندیکاتورهای متفاوتی ساخته شوند.

اصولا در تحلیل تکنیکال از اندیکاتورها استفاده می کنند.